آمار
| تعداد نشریات | 28 |
| تعداد شماره‌ها | 390 |
| تعداد مقالات | 3,802 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,213,997 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,555,475 |
عوامل مؤثر در نقش حاکمان در دین‌گروی و دینگریزی مردم با تأکید بر داستان حضرت موسی و فرعون | ||
| مطالعات فهم قرآن | ||
| دوره 1، شماره 1، اسفند 1401، صفحه 217-238 اصل مقاله (403.56 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/qhs.2023.24147.1154 | ||
| نویسندگان | ||
| محسن کبیری راد* 1؛ محمد ابراهیم روشن ضمیر2؛ سید ابوالقاسم حسینی زیدی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران | ||
| 2هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی مشهد | ||
| 3عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی | ||
| تاریخ دریافت: 23 مرداد 1401، تاریخ بازنگری: 24 شهریور 1401، تاریخ پذیرش: 23 اسفند 1401 | ||
| چکیده | ||
| چکیده: این واقعیت که در بسیاری از جوامع، این حاکمان بودند که مسیر فرهنگی جوامع را مشخص می‌کردند، غیر قابل انکار است امّا واقعیت‌های تاریخی نشان از آن دارد که در برخی جوامع به رغم حاکمیت رهبران صالح، جامعه مسیر انحرافی خود را ادامه داده و در برخی جوامع با وجود تلاش گسترده و طولانی مدت رهبران فاسد برای انحراف جامعه، مردم کم‌تر تحت تأثیر القاءات آنها قرار گرفتند و باورهای اصیل خود را حفظ کردند. در نوشتار حاضر به روش مسأله محور و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی ـ تحلیلی، بیان شده است: هر چند روایات متعددی بر نقش مثبت و منفی حاکمان در دین‌گروی مردم دلالت دارد امّا با توجه به روایاتی که عوامل متعددی برای اصلاح فرهنگ یا افساد فرهنگ مردم بر می‌شمارد، این نتیجه از جمع این دو دسته روایات بر می‌آید که حاکم تنها عامل اصلاح یا افساد مردم نیست و عوامل دیگری وجود دارد که گاهی باعث خنثی شدن تأثیر حاکمان می‌شود. در قرآن مجید از فرعون به عنوان حاکم جور نام برده شده و دعوت فرعون پیش از دعوت مردم، درخواست موسی از فرعون برای رهایی بنی اسرائیل و نقش امکانات حاکم در هدایت یا گمراهی مردم، برخی از ویژگی‌ها و رفتارهای حضرت موسی با فرعون است که قرآن به آنها تصریح یا اشاره کرده و باعث جلوگیری از ایمان آوردن مردم شده یا آن را با دشواری همراه کرده بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دین‌گروی؛ دینگریزی؛ حاکمان؛ مردم؛ حضرت موسی | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابن درید، محمّد بن حسن (1988م)، جمهرة اللغة، بیروت: دارالعلم للملایین.
ابن شعبه حرانى، حسن بن على (1404ق)، تحف العقول عن آل الرسول «صلّى الله علیه و آله»، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر، تهران، دارالکتب الاسلامیه.
ابن فارس، احمد (1404ق)، معجم مقاییس اللغه، محقق/مصحح: هارون، عبدالسّلام محمّد، قم: مکتب الاعلام الإسلامی.
ابن منظور، محمّد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
ازهرى، محمّد بن احمد (1421ق)، تهذیب اللغة، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
افتخاری، احمد علی (1393ش)، بررسی آیات نقل قول قرآن کریم با رویکرد تربیتی، تهران: انتشارات کتابخانه و مدرسۀ چهل ستون مسجد جامع تهران.
اقبال آشتیانی، عباس(1392ش)، تاریخ مغول، تهران: امیرکبیر.
آیزنبرگ، نانسی (1384ش)، رفتارهای اجتماعی کودکان، ترجمۀ بهار ملکی، تهران: ققنوس.
بهرامی، محمّد (1383ش)، «دینگریزی، عوامل و راه حل‌ها در پرتو قرآن»، پژوهشهای قرآنی، شمارۀ 37 و 38: 38-69.
تتوى، احمد؛ آصف خان قزوینی (1382ش)، جعفر بن بدیع الزمان، تاریخ اَلفی (تاریخ هزار ساله اسلام)، تصحیح طباطبایى مجد، غلامرضا، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمّد ( 14010ق)، غرر الحکم و درر الکلم، محقق/مصحح: رجائى، سیّدمهدى، قم: دارالکتب الاسلامی.
جعفریان، رسول (1398)، تاریخ سیاسی اسلام، تهران: دلیل ما.
جوادی آملی، عبدالله (1372ش)، شریعت در آیینه معرفت، تهران: مرکز نشر فرهنگى رجاء.
جوهری، اسماعیل بن حماد (1376ق)، الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، محقق/ مصحح: عطار، احمد عبدالغفور، بیروت: دار العلم للملایین.
حریری، محمّدیوسف (1384ش)، فرهنگ اصطلاحات قرآنی، قم: مؤسسۀ انتشارات هجرت.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1383ش)، رساله سعدیه، مصحح: اوجبی، علی، مترجم: واعظ استر آبادی، سلطان حسین، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدنها، موسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
حیدری، محمّدعلی و حسین عندلیب (1396)، «مسئولیت حکومت دینی در حفاظت از مرزهای عقیدتی شهروندان در فضای مجازی از منظر فقه وحقوق»، معارف فقه علوی، سال سوّم، شمارۀ 5، پاییز و زمستان: 5-21.
خندان، علی اصغر؛ امیری طیبی، مسلم، «درآمدی بر نقش فرهنگی دولت دینی»، مجله معرفت سیاسی، 1388، شماره1، ص129-155.
خوئی، سید ابوالقاسم (1407ق)، التنقیح فی شرح العروه الوثقی، قم، لطفی.
دهخدا، علی اکبر (1377ش)، لغت نامه، دوّم، تهران: روزنه، مؤسسۀ چاپ و انتشارات دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمّد (1412ق)، مفردات الفاظ القرآن، محقق: داوودى، صفوان عدنان، بیروت: دارالقلم.
زبیدی وسطی، سیدمرتضی (1414ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، محقق/مصحح: شیرى، على، بیروت: دارالفکر.
سبزوارى، محمّد (1419ق)، ارشاد الاذهان الى تفسیر القرآن، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
سبزواری، هادی بن مهدی، و بروجردی، مصطفی (1382ش)، شرح مثنوی (سبزواری)، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
سیاوشی، کرم و ابراهیم وکیل (1396)، «مفهوم‌شناسی واژۀ «سلطان» در قرآن کریم»، مجلۀ پژوهشهای زبانشناختی قرآن، شمارۀ 11: 109-132.
شریف الرضی، محمد بن حسین (1414ق)، نهج البلاغة، محقق / مصحح: صالح، صبحی، قم، هجرت.
شعرانی، میرزا ابوالحسن و محمد قریب (1394ش)، نثر طوبی یا دایره المعارف لغات قرآن مجید، ششم، تهران: اسلامیه، کتابفروشی اسلامیه.
شیخاوندی، داور (1386ش)، جامعهشناسی انحرافات، تهران: شرکت نشر قطره.
طباطبائی، سید محمّدحسین (1390ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
طبرسی، فضل بن حسن (1417ق)، إعلام الورى بأعلام الهدى (ط- الحدیثة)، محقق/مصحح: مؤسسة آل البیت، قم آل البیت.
طبرسی،فضل بن حسن (1372ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مصحح: یزدى طباطبایى، فضلالله؛ رسولى، هاشم، تهران: ناصر خسرو.
طریحى، فخرالدین بن محمد (بی تا)، مجمع البحرین، محقق: حسینى اشکورى، احمد.
طیب، عبدالحسین (1369ش)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلام.
عالم زاده نوری، محمد، دینداری و دین گریزی، پگاه حوزه 1388 شماره 255: 38-52.
عسکری، أبوهلال (1400ق)، الفروق فی اللغه، بیروت: دار الافاق الجدیدة.
علویان، مرتضى (1382ش)، نقش علما در جامعهپذیرى سیاسى، علوم سیاسى، شمارۀ 21: 233-248.
فراهیدی، خلیل ابن احمد (1409ق)، کتاب العین، دوّم، قم: نشر هجرت.
فرجاد، محمد حسین (1375ش)، آسیبشناسی اجتماعی، هفتم، تهران: بدر.
فقیه حقانی، موسی (1397ش)، تاریخ تحولات سیاسی ایران: بررسی مولفه های دین، تجدد و مدنیت در تاسیس دولت - ملت در گستره هویت ملی ایران، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
فیروزآبادى، محمّد بن یعقوب (1415ق)، القاموس المحیط، بیروت: دارالکتب العلمیة.
فیض کاشانى، محمّدمحسن بن شاه مرتضى (1415ق)، تفسیر الصافی، محقق/مصحح: اعلمى، حسین، تهران: مکتبة الصدر، دوّم.
قرائتى، محسن (1388ش)، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
قرطبی، ابوعبدالله محمّد بن احمد (1364ش)، الجامع لأحکام القرآن، تهران: ناصر خسرو.
کرد نژاد، نسرین (1389)، «معناشناسی واژۀ رب»، مجلۀ حسنا، شمارۀ 4، بهار: 77-120.
کریمی والا، محمّدرضا (1387)، وظایف متقابل مردم و حکومت در حاکمیت علوی، قم: بوستان کتاب قم.
کاشانى، فتحالله بن شکرالله (1336ش)، منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، تهران: کتابفروشی و چاپخانۀ محمّدحسن علمی.
کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی (ط- الإسلامیة)، محقق/مصحح: غفارى على اکبر و آخوندى، محمّد، تهران: دارالکتب الإسلامیة، چهارم.
گری گوری (1379)، روان‌شناسی نوجوانان و جوانان، ترجمۀ تقی‌زاده، مهدی، تهران: بنیاد.
مصطفوی، حسن (1368ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مغنیه، محمدجواد (2005م)، عقلیات اسلامیه، بیروت، موسسه عزالدین.
مکارم شیرازی، ناصر (1371ش)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
منتظری، حسینعلی (1371ش)، مبانی فقهی حکومت اسلامی، چهارم، تهران: کیهان.
مطهری، مرتضی (1393ش)، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران، صدرا.
موسوی نیشابوری هندی، میر سید حامد حسین (1404ق)، عبقات الانوار فی امامه الائمه الاطهار، تحقیق و ترجمه: مولانا البروجردی، غلام رضا، قم، موسسه المعارف الاسلامیه.
موسى، حسین یوسف (1410ق)، الإفصاح فى فقه اللغة، چهارم، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
نیازی، احمدعلی (1389ش)، «اهداف و وظایف حکومت دینی»، معرفت سیاسی، سال دوم، شمارۀ 1 (پیاپی 3)، بهار و تابستان: 149-179.
هادوی تهرانی، مهدی (1385ش)، مبانی کلامی اجتهاد، تهران: خانه خرد.
هاشمى رفسنجانى، اکبر (1395ش)، تفسیر راهنما: روشى نو در ارائۀ مفاهیم موضوعات قرآن، پنجم، قم: بوستان کتاب. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 96 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 45 |
||
