پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 30 |
| تعداد شماره‌ها | 467 |
| تعداد مقالات | 4,522 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,145,309 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,334,971 |
جنبش دانشجویی و رادیکالیسم سیاسی؛ چگونه مبارزه‌های دانشجویی در سه دهۀ اول سلطنت پهلوی دوم به نتیجۀ ناخواستۀ تثبیت وضعیت موجود منجر می‌شد؟ | ||
| جامعهشناسی نهادهای اجتماعی | ||
| دوره 10، شماره 22، اسفند 1402، صفحه 161-181 اصل مقاله (412.58 K) | ||
| نوع مقاله: علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/ssi.2023.26072.2134 | ||
| نویسنده | ||
| عباس خورشید نام* | ||
| استادیار جامعهشناسی، پژوهشکدۀ امام خمینی و انقلاب اسلامی، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 19 مرداد 1402، تاریخ بازنگری: 12 آبان 1402، تاریخ پذیرش: 30 دی 1402 | ||
| چکیده | ||
| اهداف: هدف این مقاله نشان دادن یکی از آسیب‌های فرهنگ سیاسی در ایران است. در وضعیتی که جامعه، نهادمندی سیاسی را تجربه نکرده باشد. مواجهه و تعامل نیروها و گروه‌های رقیب با یکدیگر می‌تواند به‌راحتی به یک رابطۀ آنتاگونیستی فرسایشی تبدیل شود. بر این اساس، این مقاله در صدد بررسی برخی از برهه‌های حساس در تاریخ جنبش دانشجویی در دوران پهلوی دوم است تا نشان دهد چگونه پافشاری بر حفظ جهان‌بینی اعتراضی و تبدیل شدن سازش‌ناپذیری به یک فضیلت سیاسی، می‌تواند راه را بر تحلیل واقع‌بینانه امور ببندد و به شکلی متناقض، مجالی برای بهره‌برداری نیروهای ارتجاعی از رادیکالیسم انقلابی فراهم کند. روش مطالعه: این مقاله با روش مطالعۀ اسنادی و بهره‌گیری از تحلیل طبقاتی کارل مارکس از نیروهای سیاسی فعال در فرانسه پس از انقلاب 1848 انجام شده است. یافته‌ها: در برخی از مقاطع حساس تاریخی، اعتراضات دانشجویی برخلاف انتظار به جای به نقد کشیدن قدرت حاکم و دیکتاتوری دربار، ناخواسته به یاری آن شتافته است و در عمل به حامی دربار و قدرت شاه تبدیل شده است. در سه مقطع نخست‌وزیری احمد قوام، محمد مصدق و علی امینی سیاست‌مدارانی به قدرت رسیدند که توانایی احیای قدرت دولت در برابر دربار را داشتند. اما اعتراضات دانشجویی در عمل باعث تضعیف قدرت این دولت‌ها شد؛ تا جایی که دربار توانست این رقبا را از سر راه خود بردارد و دیکتاتوری خود را بیش از گذشته تثبیت کند. نتیجه‌گیری: یکی از ابعاد آسیب‌زای فرهنگ سیاسی در ایران معاصر عدم توجه به ارزش تاکتیکی رادیکالیسم و تبدیل شدن آن به یک خط مشی ثابت و تغییرناپذیر در برخی مقاطع تاریخی است. شناخت الگوها و انتخاب‌هایی که با قصد ایجاد فضای باز سیاسی در عمل به بسته‌تر شدن جامعه منجر شده‌اند، باید دستمایۀ تأمل انتقادی-تاریخی قرار گیرند تا تکرارشان به تشدید مشکلات و مصائب سیاسی نینجامد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| جنبش دانشجویی؛ رادیکالیسم؛ میانه‌روی؛ ارتجاع؛ پهلوی دوم | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Student Movement and Political Radicalism: How did the Student Struggle during Pahlavi II Lead to the Unintended Result of Stabilizing the Status Quo? | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Abbas Khorshidnam | ||
| Assistant Professor of Sociology, Research Institute of Imam Khomeini and Islamic Revolution, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Objectives: This study aims to examine some critical moments in the history of the student movement during the second Pahlavi era to show how insisting on maintaining the protest worldview and turning intransigence into a political virtue can paradoxically provide room for reactionary forces to exploit revolutionary radicalism. Methods: This research used documentary study and Karl Marx's class analysis of the political forces active in France after the 1848 revolution. Results: In some critical moments, student protests, contrary to expectations, instead of criticizing the ruling power and the dictatorship of the court, unwittingly rushed to its aid and, in practice, became supporters of the court and the king’s power. During the three prime ministerial periods of Ahmad Qawam, Mohammad Mossadegh, and Ali Amini, politicians who had the ability to revive the government’s power against the court came to power. However, the student protests weakened the power of these governments, and the court was able to remove these competitors from its way and establish its dictatorship more than before. Conclusion: One of the traumatic dimensions of political culture in contemporary Iran is the lack of attention to the tactical value of radicalism and its transformation into a fixed and unchanging policy at some historical moments. Recognizing the patterns and choices that have led to the closure of society to create an open political space should be subject to critical-historical reflection so that their repetition does not lead to the aggravation of political problems and sufferings. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| student movement, radicalism, moderation, reaction, Pahlavi II | ||
| مراجع | ||
|
آبراهامیان، یرواند (1376). مقالاتی در جامعهشناسی سیاسی ایران. ترجمۀ سهیلا ترابی. تهران: نشر پردیس دانش.
امیرخسروی، بابک (1375). نظر از درون به نقش حزب تودۀ ایران. تهران: نشر اطلاعات.
بازرگان، مهدی (1377). شصت سال خدمت و مقاومت. تهران: نشر رسا.
برک، ادموند (1393). تأملاتی بر انقلاب فرانسه. ترجمۀ سهیل صفاری. تهران: نشر نگاه معاصر.
بیات، کاوه (1373). دانشگاه تهران؛ اول بهمن 1340، فصلنامۀ گفتگو، 5: 57-45.
جیرانی، هوشنگ (1399). درآمدی بر جنبش دانشجویی در ایران (1357-1320). تهران: نشر خزه.
خامهای، انور (1363). فرصت بزرگ از دست رفته. تهران: انتشارات هفته.
خسروپناه، محمدحسین (1377). سازمان افسران حزب تودۀ ایران 1333-1323. تهران: نشر شیرازه.
دانایی، محمدحسین (1398). دوران دانشکده. تهران: نشر اطلاعات.
دریپر، هال (1382). نظریۀ انقلاب مارکس. ترجمۀ حسن شمسآوری. تهران: نشر مرکز.
سیاسی، علیاکبر (1393). یک زندگی سیاسی. تهران: نشر ثالث.
صالحی، انوش (1396). اسم شب، سیاهکل؛ جنبش چریکهای فدایی خلق از آغاز تا اسفند 1349. تهران: مؤسسۀ انتشارات نگاه.
ضیاء ظریفی، ابوالحسن (1395). سازمان دانشجویی دانشگاه تهران، نگاهی دیگر به پیشینۀ مبارزات دانشجویی در ایران 1332-1320 شمسی. تهران: نشر شیرازه.
مارکس، کارل (1393). هجدهم برومر لوئی بناپارت. ترجمۀ باقر پرهام. تهران: نشر مرکز.
مرادی مراغهای، علی (1398). جانهای شیفته؛ نقدهایی بر جنبش چریکی قبل از انقلاب با تأکید بر چریکهای آذربایجان. تهران: نشر اندیشۀ احسان.
مرکز بررسی اسناد تاریخی (1380). چپ در ایران به روایت اسناد ساواک (سازمان جوانان حزب توده). تهران: مرکز بررسی اسناد تاریخی.
ملکی، خلیل (1368). خاطرات سیاسی خلیل ملکی. با مقدمۀ محمدعلی کاتوزیان. تهران: شرکت انتشار.
میرسپاسی، علی (1387). روشنفکران ایران: روایتهای یأس و امید. ترجمۀ عباس مخبر. تهران: نشر توسعه.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (1380). اسنادی از جنبش دانشجویی در ایران (1329- 1357ش). ت‍ه‍ی‍ه و ت‍ن‍ظی‍م م‍ع‍اون‍ت خ‍دم‍ات مدیریت و اطلاع‌رس‍ان‍ی دف‍ت‍ر رئ‍ی‍س‌ج‍م‍ه‍ور؛ ش‍ورای ن‍ظارت م‍ی‍رح‍س‍ی‍ن م‍وس‍وی، ه‍ادی خ‍ان‍ی‍ک‍ی؛ ش‍ورای علمی ی‍ع‍ق‍وب آژن‍د [... و دی‍گ‍ران]؛ به ک‍وش‍ش ع‍ل‍ی‍رض‍ا اس‍م‍اع‍ی‍ل‍ی، ع‍ی‍س‍ی ع‍ب‍دی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
هانتینگتون، ساموئل (1397). سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. ترجمۀ محسن ثلاثی. تهران: نشر علم.
هیرشمن، آلبرت (1400). خطابۀ ارتجاع؛ انحراف بیهودگی مخاطره. ترجمۀ محمد مالجو. تهران: نشر شیرازه.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 426 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 347 |
||