پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 484 |
| تعداد مقالات | 4,712 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,347,609 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,492,712 |
نسبت گفتمان پساتوسعه و الهیات اسلامی محیطزیست | ||
| جامعه و محیط زیست | ||
| مقاله 3، دوره 1، شماره 4، اردیبهشت 1404، صفحه 57-91 اصل مقاله (1.09 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/jsn.2025.28797.1088 | ||
| نویسندگان | ||
| موسی عنبری* 1؛ محمد مهدی زاده اردکانی2 | ||
| 1استاد گروه توسعه اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران، ایران | ||
| 2دانش آموخته دکتری جامعه شناسی توسعه اجتماعی-روستایی، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
| تاریخ دریافت: 19 اسفند 1403، تاریخ پذیرش: 30 اردیبهشت 1404 | ||
| چکیده | ||
| از زمانی که اندیشه «رام‌کردن طبیعت» از فرانسیس بیکن، روح غالب ادبیات نوسازی و توسعه در دنیا شد، مفهوم «طبیعت»، به عنوان یک مقوله فرهنگی بزرگ به موضوعی مادی و کوچک در حد منابع طبیعی آن‌هم در خدمت رفاه زندگی انسان تنزل یافت. در چنین گفتمانی، مفهوم طبیعت به «محیط زیست» فروکاسته شد. امروزه این نوع نگاه ابزارگرایانه و تصرف‌خواهانه در طبیعت مورد انتقاد قرار گرفته است و ادعا می‌شود معانی فرهنگی و معنوی از دست‌رفته طبیعت، توان بازآفرینی و هستی‌بخشی به محیط زیست نوین را دارند. اندیشمندان موسوم به «پساتوسعه» و اندیشه‌های حول «الهیات محیط زیست» با خاستگاه‌های متفاوت، چنین منظری به مقولۀ طبیعت و محیطزیست دارند. پساتوسعه به عنوان پادگفتمانی برای توسعه، ریشۀ بحران محیطزیست را در توسعه جستجو می‌کند. در کنار آن الهیات محیطزیست از جمله الهیات اسلامی، بحران معنوی و جهان‌بینی انسانی را از نوع نگاه ابزارگرایانه به طبیعت متاثر می‌داند. هدف این مقاله بررسی نقاط اشتراک و افتراق دیدگاههای پساتوسعه برآمده از ادبیات پساساختارگرایی و الهیات اسلامی مبناگرا و راه‌حل‌های آن‌ها برای کاهش بحران‌های زیست‌محیطی و درنهایت پیوند آن‌ها برای حل بهتر بحران‌ها و دوری از رویکرد صرفاً ابزاری و مهندسی است. رویکرد مقاله، توصیفی_ تحلیلی است که تلاش می‌کند نشان دهد هریک از این دیدگاهها، دارای ظرفیتها و اندیشه های‌های تازه برای حفظ محیطزیست هستند و با پیوند آن‌ها می‌توان در کنار استفاده از علوم مهندسی، طبیعت گرایی بومی و فرهنگی را رونق داد و اندیشۀ بوم‌شناختی خاموش و از جان افتادۀ جوامع محلی را بیدار کرد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پساتوسعه؛ الهیات اسلامی؛ بحران‌های زیست‌محیطی؛ طبیعت‌گرایی محلی-مذهبی؛ حفاظت درون‌زای محیطزیست | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The relationship between post-development discourse and Islamic environmental theology | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Moosa Anbari1؛ Mohammad Mehdizadeh Ardakani2 | ||
| 1Professor, Department of Social Development, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Iran | ||
| 2PhD in Sociology of Rural Social Development, Faculty of Social Sciences, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Since the idea of taming nature by Francis Bacon became the dominant spirit of the literature of modernization and development in the world, the concept of nature as a large cultural category has been reduced to a material and small subject in terms of its natural resources in the service of the well-being of human life.In such a discourse, the concept of nature was reduced to "environment".Today, this type of instrumentalist and possessive view of nature has been criticized and it is claimed that the lost cultural and spiritual meanings of nature have the ability to recreate and give existence to the modern environment. The so-called "post-development" thinkers and the thoughts around "environmental theology" with different origins have such a view of nature and environment. Post-development, as a counter-discourse for development, looks for the root of the environmental crisis in development. Besides that, environmental theology, including Islamic theology, considers the spiritual crisis and human worldview to be affected by the instrumentalist view of nature. The purpose of this article is to examine the points of commonality and difference of post-development views emerging from the literature of post-structuralism and fundamentalist Islamic theology and their solutions to reduce environmental crises and ultimately to link them for a better resolution of crises and to avoid a purely instrumental and engineering approach. The approach of the article is a descriptive-analytical one that tries to show that each of these perspectives have new capacities and ideas to preserve the environment, and with their connection, | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Post-development, Islamic theology, environmental crises, local-religious naturalism, endogenous environmental protection | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 19 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 11 |
||