پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 484 |
| تعداد مقالات | 4,712 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,347,489 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,492,684 |
ناتوان سازی دریاچه ارومیه در متن فرا روایت ها (مردم نگاری انتقادی) | ||
| جامعه و محیط زیست | ||
| مقاله 5، دوره 1، شماره 4، اردیبهشت 1404، صفحه 121-158 اصل مقاله (1.59 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/jsn.2025.28367.1085 | ||
| نویسندگان | ||
| جهانگیر جهانگیری* 1؛ آذر علیمحمدی خانقاه2؛ محمدتقی ایمان3؛ علی گلی1 | ||
| 1دانشیار گروه جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکترای جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
| 3استاد گروه جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 23 دی 1403، تاریخ بازنگری: 20 بهمن 1403، تاریخ پذیرش: 30 اردیبهشت 1404 | ||
| چکیده | ||
| این مطالعه با نگاهی رابطه‌ای-فرایندی و رویکردی هستی‌شناسانه، به بازاندیشی در رابطه‌ی انسان و دریاچه ارومیه می‌پردازد تا از طریق تحلیل فرایندهایی که در بستری رابطه‌ای به ناتوان‌سازی این دریاچه منجر شده‌اند، به درکی معنادار و عمیق از این پدیده دست یابد. بدین منظور، با بهره‌گیری از چارچوب سیستم اجتماعی-اکولوژیکی (SES)، ناتوان‌سازی دریاچه ارومیه به‌عنوان یک پدیده‌ی اجتماعی-اکولوژیکی مفهوم‌سازی شده و با استفاده از روش مردم‌نگاری انتقادی، فرایندهای اجتماعی ناتوان‌ساز این دریاچه مورد واکاوی قرار گرفته است. این تحلیل با الهام از دیدگاه اسکوبار انجام شده که بر این باور است بسیاری از مشکلات زیست‌محیطی ریشه در اشکال سلطه‌جویانه، مردسالارانه و سرمایه‌دارانه‌ی سازماندهی اجتماعی دارند. داده‌های این پژوهش از طریق مصاحبه‌های عمیق با ۱۲ نفر از فعالان محیط زیست و ساکنان حاشیه دریاچه ارومیه گردآوری شده و با استفاده از تحلیل شبکه‌ی مضامین تفسیر شده‌اند.یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که روابط قدرت چگونه در ادراکات، گفتمان‌ها و ادعاهای دانش درباره‌ی توسعه و فرایندهای اکولوژیکی بازتاب یافته است. همچنین، بحران روش‌های هژمونیکِ درک جهان به‌عنوان بحرانی در دانش علمی و عقل ابزاری، در رابطه‌ی جامعه با دریاچه ارومیه تأثیرگذار بوده و شرایط ضروری برای پایداری زندگی در این منطقه را تضعیف کرده است.علاوه بر این، یافته‌ها نشان می‌دهد ناتوان‌سازی دریاچه ارومیه در نتیجه‌ی کشمکش بر سر اعمال مادی و معنا شکل گرفته است. این نتایج ضرورت تغییرات بنیادین در نحوه‌ی تفکر ما درباره‌ی طبیعت و توسعه را برجسته می‌کند؛ تغییراتی که مستلزم بازنگری در مفاهیم علمی و استراتژی‌های قدرتی هستند که بنیان گفتمان توسعه را تشکیل می‌دهند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ناتوان‌سازی"؛ "رویکرد رابطه‌ای"؛ "سیستم اجتماعی-اکولوژیکی"؛ "مردم‌نگاری انتقادی"؛ "دریاچه ارومیه | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Relational-Processual Analysis of Lake Urmia’s Degradation: A Socio-Ecological Perspective | ||
| نویسندگان [English] | ||
| jahangir jahangiri1؛ azar alimohammadi2؛ mohammad taghi iman3؛ ali goli1 | ||
| 1Associate Professor, Department of Sociology, Faculty of Economics, Management and Social Sciences, Shiraz University, Shiraz, Iran. | ||
| 2PhD student in Sociology, Faculty of Economics, Management and Social Sciences, Shiraz University, Shiraz, Iran. | ||
| 3Professor, Department of Sociology, Faculty of Economics, Management and Social Sciences, Shiraz University, Shiraz, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| This study adopts a relational-processual perspective and an ontological approach to critically rethink the human-lake relationship, analyzing the processes that have contributed to the socio-ecological degradation of Lake Urmia. Using the Social-Ecological System (SES) framework and critical ethnography, the research investigates the socio-ecological disabling processes affecting the lake. Inspired by Escobar's perspective, the study emphasizes that environmental issues often stem from dominant socio-organizational structures rooted in patriarchal, capitalist, and exploitative paradigms. Data were collected through in-depth interviews with 12 environmental activists and local residents. Findings reveal how power relations have shaped perceptions, discourses, and claims of knowledge about development and ecological processes. The research highlights a crisis of hegemonic methods of understanding the world, particularly the dominance of instrumental rationality, which has weakened the necessary conditions for sustaining life around the lake. Additionally, findings indicate that the lake's degradation resulted from conflicts over material practices and meaning-making. The study underscores the necessity of fundamental changes in how we conceptualize nature and development, requiring a reevaluation of the scientific paradigms and power strategies underpinning development discourses. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Disabling", " Relational Approach", "Social-Ecological System", "Critical Ethnography", "Lake Urmia | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 55 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 40 |
||