پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 519 |
| تعداد مقالات | 5,034 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,662,357 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,707,117 |
واکاوی تفسیرگرایانه و طراحی مدل آموزش اکوتوریسم | ||
| برنامه ریزی و توسعه گردشگری | ||
| مقاله 7، دوره 14، شماره 54، مهر 1404، صفحه 177-202 اصل مقاله (544.33 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/jtpd.2025.29317.3991 | ||
| نویسنده | ||
| بهزاد سوکی* | ||
| گروه مدیریت دولتی، واحد کنگاور، دانشگاه آزاد اسلامی، کنگاور، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 03 خرداد 1404، تاریخ بازنگری: 04 تیر 1404، تاریخ پذیرش: 06 تیر 1404 | ||
| چکیده | ||
| زمینه و هدف: با توجه به نقش روزافزون اکوتوریسم در توسعۀ پایدار، این پژوهش با هدف طراحی مدل بومی آموزش اکوتوریسم پایدار در ایران انجام شده است تا زمینه‌ساز ارتقاء کیفیت آموزش و توانمندسازی فعالان این حوزه باشد. روش شناسی: این تحقیق با رویکرد کیفی و در پارادایم تفسیری انجام و داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با ۲۰ نفر از خبرگان حوزۀ اکوتوریسم گردآوری شده و با روش تحلیل مضمون و کدگذاری سه‌مرحله‌ای (باز، محوری و انتخابی) مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته‌اند. اعتبار و پایایی داده‌ها با استفاده از تکنیک‌هایی چون بازبینی مشارکت‌کنندگان، بررسی همکار و ثبت دقیق مراحل پژوهش تضمین گردیده است. یافته ها: در مرحلۀ نخست تحلیل کیفی، ۱۷۶ شاخص در قالب ۷ بُعد و ۴۳ مؤلفه شناسایی شد. ابعاد شامل هوشمندی بوم‌شناختی، رهبری بوم‌محور، هم‌افزایی پایدار، وجدان طبیعت‌مدار، نوآوری سبز، داستان‌سرایی بومی و فرهنگ طبیعت‌گرا بودند. در مرحلۀ دلفی، ۳۸ شاخص به‌دلیل پیچیدگی اجرایی، نیاز به فناوری پیشرفته، هزینۀ بالا یا عدم اولویت در آموزش عمومی حذف شدند. همچنین، ۲۴ شاخص به دلیل هم‌پوشانی مفهومی، ادغام و به شاخص‌های جامع‌تر تبدیل شدند. درنهایت، ۱۳۲ شاخص که با اهداف اکوتوریسم (آموزش، حفاظت و مشارکت محلی) و با شرایط بومی ایران (تنوع زیستی، فرهنگی و محدودیت‌های زیرساختی) هم‌خوانی داشتند، در مدل نهایی حفظ شدند. نتیجه گیری و پیشنهادات: براساس نتایج آموزش اکوتوریسم نیازمند رویکردی چندبعدی است که تعامل بین دولت، جوامع محلی، مراکز آموزش عالی و ذی‌نفعان صنعت گردشگری را تقویت کند. مدل ارائه‌شده می‌تواند به‌عنوان چارچوبی راهبردی برای سیاست‌گذاران، برنامه‌ریزان و مراکز آموزشی در طراحی برنامه‌های آموزش اکوتوریسم در ایران مورد استفاده قرار گیرد. نوآوری و اصالت: نوآوری این پژوهش در ارائۀ الگویی بومی برای آموزش اکوتوریسم در ایران است که می‌تواند مبنای طراحی برنامه‌های آموزشی مؤثر در سطوح مختلف قرار گیرد و در سیاست‌گذاری آموزشی، تدوین سرفصل‌های دانشگاهی، توانمندسازی جوامع محلی و ارتقاء کیفیت گردشگری پایدار کاربرد داشته باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| آموزش اکوتوریسم؛ گردشگری؛ توسعه پایدار؛ داستان سرایی بومی؛ رهبری بوم محور | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Interpretive Analysis and Design of an Ecotourism Education Model | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Behzad Souki | ||
| Department of Public Administration, Kangavar Branch, Islamic Azad University, Kangavar, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Context and Purpose: Given the increasing role of ecotourism in sustainable development, this study aims to design a localized ecotourism education model for Iran to enhance educational quality and empower stakeholders in this field. Design/methodology/approach: This qualitative research was conducted within an interpretive paradigm. Data were collected through semi-structured interviews with 20 ecotourism experts and analyzed using thematic analysis with three-stage coding (open, axial, and selective). Data validity and reliability were ensured through techniques such as participant review, peer checking, and meticulous documentation of research stages. Findings: The initial qualitative analysis identified 176 indicators across seven dimensions and 43 components: ecological intelligence, eco-centric leadership, sustainable synergy, nature-oriented conscience, green innovation, indigenous storytelling, and nature-centric culture. In the Delphi phase, 38 indicators were excluded due to implementation complexity, high technology requirements, high costs, or lack of priority for general education. Additionally, 24 indicators were merged due to conceptual overlap, resulting in 132 indicators aligned with ecotourism goals (education, conservation, and local participation) and Iran’s local conditions (biodiversity, cultural diversity, and infrastructural constraints). Conclusion: Ecotourism education requires a multidimensional approach that fosters collaboration among government, local communities, academic institutions, and tourism stakeholders. The proposed model can serve as a strategic framework for policymakers, planners, and educational institutions in designing ecotourism training programs in Iran. Originality/value: This research offers an innovative, localized ecotourism education model for Iran, applicable to educational policy, university curricula development, local community empowerment, and enhancing sustainable tourism quality. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Ecotourism Education, Tourism, Sustainable Development, Indigenous Storytelling, Eco-Centered Leadership | ||
| مراجع | ||
|
Abarghouei, H. (2024). Tourism statistics in the Middle East: Iran ranks fourth, Türkiye and UAE dominate. Ecoiran. https://www.ecoiran.com/fa/tiny/news-80998 Adom, D. (2019a). Ecotourism and environmental sustainability: Exploring the nexus. Journal of Sustainable Tourism, 27(8), 1123–1140. https://doi.org/10.1080/09669582.2019.1633876 Adom, D. (2019b). Local culture and traditions in ecotourism development: Insights from rural Ghana. Scientific African, 6, e00184. https://doi.org/10.1016/j.sciaf.2019.e00184 Arsić, S., Nikolić, D., & Živković, Z. (2017). A hybrid SWOT-ANP-FANP model for prioritizing sustainable ecotourism strategies in Djerdap National Park, Serbia. Forest Policy and Economics, 80, 11–26. https://doi.org/10.1016/j.forpol.2017.03.004 Beaumont, N. (2011). Sustainability concerns among ecotourists: A comparative study. Journal of Ecotourism, 10(2), 135–148. https://doi.org/10.1080/14724049.2011.555554 Björk, P. (2000). Defining ecotourism: A conceptual framework. International Journal of Tourism Research, 2(3), 189–202. https://doi.org/10.1002/1522-1970(200005/06)2:3<189:AID-JTR195>3.0.CO;2-R Choi, Y. E. (2020). Ecotourism for sustainable regional development: Opportunities and challenges. Sustainability, 12(18), 7568. https://doi.org/10.3390/su12187568 Darvishi, K., & Lotfi, H. (2020). Sustainable tourism management and planning in Iranian metropolises. Journal of Tourism & Hospitality Research, 7(2), 49–78. (In Persian) Ecoiran. (2023). Top global tourism destinations in 2023: Countries with highest tourist arrivals and revenue. https://www.ecoiran.com/fa/web-tourism-196/77042 Eriksson, M., & Lidström, S. (2013). Is ecotourism sustainable? A critical review. Scandinavian Journal of Hospitality and Tourism, 13(2), 149–165. https://doi.org/10.1080/15022250.2013.803600 Fennell, D. A. (2020). Ecotourism (5th ed.). Routledge. Honey, M. (2008). Ecotourism and sustainable development: Who owns paradise? (2nd ed.). Island Press. Harbor, L., & Hunt, C. (2018). Global ecotourism trends: Opportunities and challenges. Tourism Management Perspectives, 28, 112–120. https://doi.org/10.1016/j.tmp.2018.07.004 Hatefi Shoja, S. (2017). Ecotourism and sustainable development in Darreh Morad Beyg village, Hamedan: A SWOT analysis. Journal of Village and Development, 20(2), 1–21. (In Persian) Kayhan. (2024). Iran climbs six ranks in global tourism standings. https://kayhan.ir/fa/news/289077 Karimifar, S., Khatibi, S. M. R., & Beigdelirad, V. (2023). Key factors for sustainable ecotourism in Iran: A meta-analysis. Future Cities Vision, 4(4), 37–58. (In Persian) https://doi.org/10.12944/CWE.18.2.14 Makhfi, A., Rezvani, M., & Salehi, A. (2012). Barriers to ecotourism development in Iran. Journal of Tourism Management Studies, 7(18), 89–110. (In Persian) https://doi.org/10.1108/TR-04-2018-0048 Mobasheri, A. A., Shekari, F., Bagheri, M., Moaven, Z., & Kiani, M. (2022). A model for ecotourism development in Iran: Strategies and dimensions. Journal of Tourism Management Studies, 17(57), 147–178. (In Persian) Mohammadian Mosammam, H., Sarrafi, M., Tavakkoli Nia, J., & Heidari, A. (2016). Planning for sustainable tourism in Iran. Journal of Tourism Planning and Development, 5(2), 45–60. (In Persian) Motaghi, S., & Tahmasebi, M. R. (2025). Tourism in Iran: A governance perspective. Journal of Tourism Planning and Development, 14(52), 95–115. https://doi.org/10.22080/jtpd.2025.28288.3953 Motlagh, E. Y., Hajjarian, M., Hossein Zadeh, O., & Alijanpour, A. (2020). Ecotourism potential and natural resources in Iran. Journal of Environmental Planning and Management, 63(5), 897–915. https://doi.org/10.1080/09640568.2019.1610146 Mousavi, S. M., Akbari, H., & Rahimi, M. (2017). Evaluating ecotourism potential in Iran. Journal of Tourism Planning and Development, 6(1), 23–40. (In Persian) Ministry of Cultural Heritage, Tourism and Handicrafts. (2024). UNWTO report: 43% increase in foreign tourist arrivals to Iran in 2023. Naderi, M., Amiri, M. J., Karami, S., & Naderi, M. (2014). Ecotourism’s role in rural sustainable development: A SWOT analysis of Raziabad, Shahriar. Iranian Natural Ecosystems Journal, 5(3), 85–101. https://sid.ir/paper/215287/fa Rakhshani Nasab, H., & Zarrabi, A. (2009). Ecotourism in Iran: Opportunities and challenges. Geographical Space, 9(28), 1–20. (In Persian) Ramezanzadeh Lasboei, M., Zal, M. H., & Habibi Tabar Bisheh, S. (2024). Drivers of tourism business success in post-COVID Mazandaran. Journal of Tourism Planning and Development, 13(48), 87–113. https://doi.org/10.22080/jtpd.2022.22977.3650 Salari, M., & Arjomandi, R. (2009). Ecotourism potential analysis in Iran. Geography and Development, 7(1), 23–38. (In Persian) Saghayi, M. (2012). Ecotourism feasibility in Iran. In Proceedings of the Regional Conference on Geography, Tourism, and Sustainable Development (pp. [not specified]). Islamic Azad University, Eslamshahr Branch Press. Salman, A., Jaafar, M., & Mohamad, D. (2021). Global ecotourism trends and sustainable development implications. Journal of Sustainable Tourism, 29(7), 1089–1107. https://doi.org/10.1080/09669582.2020.1826497 Shaterian, M., Kiani Salmi, S., & Zormand, P. (2016). Value creation in desert ecotourism: A case study of Maranjab. Desert Ecosystem Engineering, 5(13), 117–129. (In Persian) Shaterian, M., Kiani Salmi, S., Gholami, Y., & Montasseri, Z. (2017). Prioritizing rural ecotourism development factors in Barzok-Kashan using DEMATEL and ANP. Journal of Applied Research in Geographical Sciences, 17(44), 131–154. (In Persian) Shafiei Sabet, N., Rahmani, B., & Feiz Babai Cheshmeh Sefidi, F. (2025). Bibliometric roadmap for tourism destination networks. Journal of Tourism Planning and Development, 14(52), 33–61. https://doi.org/10.22080/jtpd.2025.28206.3950 Shemshad, M., & Malek Mohammadi, I. (2012). Factors influencing ecotourism in Golestan Province’s pasture and forest cooperatives. International Journal of Architecture and Urban Development, 2(4), 19–24. Shemshad, M., & Mohammadi Malek, M. (2020). Ecotourism and rural development in Iran. Journal of Rural Studies, 78, 234–245. https://doi.org/10.1016/j.jrurstud.2020.06.026 Shomalizadeh, B., Kheirandish, M., & Rahimi, A. (2015). Planning sustainable ecotourism. Journal of Geography and Environmental Planning, 26(3), 67–82. (In Persian) The International Ecotourism Society. (2015). Principles of ecotourism. https://ecotourism.org/what-is-ecotourism/ Varese, H., Mousavi, S. A., & Gholami Bimorgh, Y. (2013). Sustainable ecotourism at Margoon waterfall. Spatial Planning (Geography), 3(2), 57–78. (In Persian) Weaver, D. B. (2001). Ecotourism. Wiley. Wondirad, A., Tolkach, D., & King, B. (2020). Stakeholder collaboration in sustainable ecotourism development in developing countries. Tourism Management, 78, 104024. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2019.104024 Yazdani, M., Hosseini, S., & Mohammadi, A. (2018). Ecotourism in Iran: Opportunities and challenges. Geographical Sciences, 14(2), 45–60. (In Persian) | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 71 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 15 |
||