پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 32 |
| تعداد شمارهها | 524 |
| تعداد مقالات | 5,105 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,825,267 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,820,211 |
نقش و جایگاه عوامل فرهنگی در همگرایی کشورهای حوزه تمدنی ایران | ||
| مطالعات راهبردی سیاست بین الملل | ||
| دوره 8، شماره 15، مرداد 1404، صفحه 7-50 اصل مقاله (1.05 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/jpir.2025.29021.1427 | ||
| نویسندگان | ||
| حسن کامران دستجردی؛ زهرا پیشگاهیفرد؛ آرش نصیری زرقانی* | ||
| گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 25 فروردین 1404، تاریخ بازنگری: 25 مرداد 1404، تاریخ پذیرش: 26 مرداد 1404 | ||
| چکیده | ||
| نقش فرهنگ و عواملی فرهنگی در محیط انسانی، واقعیتی انکارناپذیر است و فضای جغرافیایی همواره تحتتأثیر فرهنگ قرار دارد و با توجه به آن شکل میگیرد. از سوی دیگر در دهههای اخیر، تأثیرپذیری از فرهنگ در عالم سیاست، مقولهای است که مورد توجه سیاستمداران و اندیشمندان قرار گرفته است؛ چراکه مؤلفه فرهنگ در بسیاری از رفتارها و فرآیندهای سیاسی در مقیاسهای ملی، منطقهای و بینالمللی مؤثر میباشد که میتوان از همگرایی منطقهای به عنوان یکی از نمونههای آن یاد کرد. حوزه تمدنی ایران، منطقهای است در قاره آسیا که کشورهای موجود در آن از اشتراکات فرهنگی ویژهای برخوردارند، اما تا به امروز به دلایلی همچون تعارض منافع و ایدئولوژیهای مختلف دولتهای منطقه و نیز شکلگیری هویتهای ملی مستقل، همگرایی با عامل فرهنگی در این حوزه صورت نگرفته است. پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای و تحقیقات میدانی مبتنی بر ابزار پرسشنامه خبرگانی، به بررسی نقش فرهنگ در همگرایی کشورهای حوزه تمدنی ایران پرداخته است. در این پژوهش، حوزه تمدنی ایران متشکل از مناطق فلات ایران، آسیای مرکزی و قفقاز جنوبی در نظر گرفته شده و عوامل فرهنگی چهارگانه شامل زبان و گویش، دین و مذهب، نژاد و قومیت و فرهنگ عمومی در این حوزه تمدنی، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان میدهد که از میان چهار عامل فرهنگی که ذکر شد، فرهنگ عمومی به علت میزان شمول و جامعیت آن در سطح پهنه تمدنی ایران، از اهمیت بیشتری نسبت به سایر عوامل برخوردار میباشد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| فرهنگ؛ عوامل فرهنگی؛ همگرایی؛ ایران فرهنگی؛ حوزه تمدنی ایران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The role and position of cultural factors in the convergence of countries in the Iranian civilizational area | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Hassan Kamran Dastjerdi؛ Zahra Pishgahi Fard؛ Arash Nasiri Zarghani | ||
| Department of Political Geography, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The role of culture and cultural factors in the human environment is an undeniable fact, and geographical space is always influenced by culture and is shaped by it. In recent decades, the influence of culture in the world of politics has been a topic that has attracted the attention of politicians and thinkers, because the cultural component is effective in many political behaviors and processes on national, regional, and international scales, of which regional convergence can be mentioned as one of its examples. The Iranian civilizational sphere is a region in the Asian continent where the countries in it have special cultural commonalities, However, to date, due to reasons such as conflicting interests and different ideologies of regional governments, as well as the formation of independent national identities, convergence with the cultural factor has not taken place in this area. the present study, with a descriptive-analytical approach and relying on library resources and field research based on the expert questionnaire tool, has examined the role of culture in the convergence of countries in the Iranian civilizational sphere. In this study, the Iranian civilization area consisting of the Iranian Plateau, Central Asia, and the South Caucasus was considered, and four cultural factors including language and dialect, religion, race and ethnicity, and general were examined in this civilization area. The results of the study show that among the four cultural factors mentioned, general culture is more important than other factors due to its inclusion and comprehensiveness in the Iranian civilizational area. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| culture, cultural factors, convergence, cultural Iran, Iranian civilization area | ||
| مراجع | ||
|
امامجمعهزاده، سید جواد؛ نجاتپور، مجید؛ زنگنه، حمید و زرینکاویان، بهروز (1389)، «ایران فرهنگی: تعامل یا تقابل با هویت غرب»، نشریۀ غربشناسی بنیادی، دورۀ 1، شمارۀ 2: 37-15.
آشوری، داریوش (1397)، تعریفها و مفهوم فرهنگ، چاپ هفتم، تهران: نشر آگه.
بصیری، محمدعلی و موسوی نقلی، مژگان (1394)، «همگرایی فرهنگی کشورهای حوزۀ نوروز بر مبنای رویکرد آیندهپژوهی»، فصلنامۀ سیاست جهانی، دورۀ 4، شمارۀ 1: 98-65.
بهمنی قاجار، محمدعلی (1386)، «نظریۀ حوزۀ تمدنی ایران و بازتابهای منطقهای آن»، گفتوگو دی، شمارۀ 50: 180-200.
پهلوان، چنگیز (1372)، «در جستوجوی ساختارهای نوین منطقهای (1)»، نشریۀ گفتگو، شمارۀ 3: 44-27.
جوادی ارجمند، محمدجعفر و حقگو، جواد و عظیمزاده، جعفر (1393)، «حوزۀ تمدنی ایران، جهانیشدن و آیندۀ سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در این منطقه»، دوفصلنامۀ جامعهشناسی سیاسی جهان اسلام، دورۀ 2، شمارۀ 4: 60-29.
حافظنیا، محمدرضا (1390)، اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، چاپ سوم، تهران: انتشارات پاپلی.
حافظنیا، محمدرضا و کاوندی کاتب، ابوالفضل (1396)، علل پیدایش و بقای کشور ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1383)، «سیاست خارجی و امنیتی مشترک اروپا از منظر نوکارکردگرایی»، پژوهش حقوق و سیاست، دورۀ 6، شمارۀ 12: 165-143.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال (1393)، نظریههای همگرایی منطقهای و رژیمهای بینالمللی، چاپ اول، تهران: نشر مخاطب.
رمضانی خردمردی، حسین (1397)، اتحادیۀ کشورهای وارث تمدن ایرانی، چاپ اول، تهران: نشر فرهنگ صبا.
زرقانی، سیدهادی و احمدی، ابراهیم و حکیمیخرم، علی (1399)، «اهمیت نقش و جایگاه دیپلماسی فرهنگی در بسط روابط ایران و ازبکستان»، فصلنامۀ پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، دورۀ 10، شمارۀ 2: 56-31.
زرگر، افشین (1389)، «نگاه استراتژیک به حوزۀ تمدن ایرانی؛ ضرورتها و امکانات»، نشریۀ پژوهشنامه، شمارۀ 54: 9-24.
سازمند، بهاره (1393)، «بازنماییهای هویتی و آیینی نوروز در کشورهای حوزۀ تمدنی ایران»، فصلنامۀ مطالعات ملی، دورۀ 15، شمارۀ 59: 80-55.
سازمند، بهاره (1393)، نوروز در کشورهای حوزۀ تمدنی ایران، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
سازمند، بهاره (1397)، «نوروز و همگرایی فرهنگی در حوزۀ تمدنی ایران». مجلۀ سیاست و روابط بینالملل، دورۀ 2، شمارۀ 3: 104-89.
سودربام، فردریک (1397)، بازاندیشی منطقهگرایی، ترجمۀ بهاره سازمند، چاپ اول، تهران: نشر مخاطب.
سیفزاده، سیدحسین (1398)، نظریهپردازی در روابط بینالملل مبانی و قالبهای فکری، چاپ سیزدهم، تهران: انتشارات سمت.
صدوقی، صدرا (1397)، «گفتگو با غلامحسین ابراهیمی دینانی: ارتقای فرهنگی در گرو شناساندن مفاخر به جامعه است». دوماهنامۀ فرهنگی مفاخر ماندگار، شمارۀ 1: 7-6.
فرجیراد، عبدالرضا؛ قربانینژاد، ریباز و مهربان، عبدالله (1396)، «تأثیر جهانیشدن بر تقویت همگرایی در حوزۀ فرهنگی نوروز»، فصلنامۀ ژئوپلیتیک، دورۀ 13، شمارۀ 46: 120-93.
فرهانی منفرد، مهدی (1389)، «ایران فرهنگی چشمانداز فردا»، نشریۀ کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، شمارۀ 148: 6-2.
فهرستی، زهرا (1389)، «بررسی آثار تمدن ایرانی - شیعی در منطقۀ ارمنستان»، فصلنامۀ شیعهشناسی، دورۀ 8، شمارۀ 31: 108-69.
قاسمی، حاکم (1388)، «تأثیر نظام بینالمللی بر واگرایی ملتها در حوزۀ ایران فرهنگی»، فصلنامۀ مطالعات ملی، سال دهم، شمارۀ 3 (پیاپی 39): 56-25.
قرخلو، مهدی (1380)، «حوزۀ جغرافیایی تمدن ایران»، فصلنامۀ مطالعات ملی، شمارۀ 7: 110-91.
قمری، محمدرضا و حسنزاده، محمد (1389)، «نقش زبان در هویت ملی»، دوفصلنامۀ زبانپژوهی، سال دوم، شمارۀ 3: 172-153.
کرانی، زهرا (1398)، «تأثیر ژئوکالچر منطقهای بر روابط میان ایران و کشورهای آسیای مرکزی»، فصلنامۀ مطالعات آسیای جنوب غربی، دورۀ 2، شمارۀ 5: 66-45.
کرنگ، مایک (1390)، جغرافیای فرهنگی، ترجمۀ مهدی قرخلو، چاپ ششم، تهران: انتشارات سمت.
کولایی، الهه؛ سازمند، بهاره و رضایی، ریحانه (1402)، مقدمهای بر مطالعات منطقهای، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
لشگری تفرشی، احسان و احمدی، سیدعباس (1395)، اصول و مبانی جغرافیای فرهنگی با تأکید بر جغرافیای فرهنگی ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت.
مالرب، میشل (1386)، زبانهای مردم جهان، ترجمۀ عفت ملانظر، چاپ دوم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
محمدی، علی (1392)، «نظریۀ تمدن پارسی یا ایران فرهنگی»، نشریۀ بلاغ، دورۀ 16، شمارۀ 44 و 45: 243ـ223.
مظاهری، محمد مهدی و ملایی، اعظم (1395)، «جادۀ ابریشم؛ فرصتهای فرهنگی و تمدنی»، فصلنامۀ مطالعات خلیج فارس، سال 2، شمارۀ 2 (پیاپی 6): 24-9.
ملکیان، محسن (1391)، «روابط فرهنگی ایران و تاجیکستان»، فصلنامۀ مطالعات اوراسیای مرکزی، سال 5، شمارۀ 11: 95-114.
مویر، ریچارد (1379)، درآمدی نو بر جغرافیای سیاسی، ترجمۀ دره میرحیدر با همکاری سید یحیی صفوی، چاپ اول، تهران: انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح.
Contori, L. J. & Steven L. S. (1970), The International Politics of Regions: A Comparative Approach, New Jersey: Prentice Hall.
Hass, E. B. & Schmitter P. C. (1964), Economics and Differential Patterns of Political Integration: Projections About Unity in Latin America, International Organization XVIII.
Hughes, K. (2017), “From the Achaemenids to Somoni: national identity and iconicity in the landscape of Dushanbe’s capitol complex”, Central Asian Survey, pp. 1-22.
Shahriyari, K. (2015), “The Joint Cultural Heritage and Civilization of Iran and Kazakhstan: Customs and Ceremonies”, International Relations and Diplomacy, Vol. 3, No. 11, pp. 780-785.
پایگاههای اینترنتیپایگاه اطلاعرسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتاللهالعظمی سیدعلی حسینی خامنهای (1389)، «دیدار رؤسای جمهور و نمایندگان کشورهای شرکتکننده در جشن جهانی نوروز با رهبر انقلاب»، بازیابی شده در 7 فروردین 1389 از:
پایگاه تخصصی تحلیلی جامعه و فرهنگ ملل (1403)، «تبلور زبان فارسی در سرود ملی پاکستان»، بازیابیشده در 25 بهمن 1403 از:
خبرگزاری پیام آفتاب (1394)، «عبدالغفور آرزو: نباید در این منطقه تنها بر زبان مشترک در تقویت پیوندها تأکید کنیم»، بازیابی شده در 5 مرداد 1394 از:
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایرنا (1389)، «تهران میزبان نخستین جشن جهانی نوروز»، بازیابیشده در 6 فروردین 1389 از:
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایرنا (1389)، «دبیرخانه دائمی جشن جهانی نوروز در ایران مستقر شد»، بازیابیشده در 28 اسفند 1389 از:
خبرگزاری جمهوری اسلامی ایرنا (1402)، «مراسم روز جهانی نوروز در سازمان ملل با حضور دیپلماتهای ایران و 11 کشور»، بازیابیشده در 1 فروردین 1402 از:
خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا (1390)، «گزارش کامل دومین جشن جهانی نوروز»، بازیابیشده در 13 فروردین 1390 از:
خبرگزاری صدای افغان آوا (1393)، «مراسم پنجمین جشن بینالمللی نوروز با حضور رؤسای جمهوری و مقامات بلندپایه کشورهای منطقه در ارگ ریاستجمهوری کابل»، بازیابیشده در 7 فروردین 1393 از:
خبرگزاری مهر (1391)، «جشن جهانی نوروز 91 در تاجیکستان برگزار میشود»، بازیابیشده در 4 فروردین 1391 از:
دویچهوله فارسی (1391)، «جشن نوروز پس از ایران و تاجیکستان اینبار در ترکمنستان»، بازیابیشده در 29 اسفند 1391 از:
دویچهوله فارسی (1395)، «ثبت نوروز در فهرست میراث ناملموس بشری سازمان یونسکو»، بازیابیشده در 11 آذر 1395 از:
دویچهوله فارسی (1395)، «جهانیشدن نوروز و برگزاری جشنهای ملی در ایران»، بازیابیشده در 6 اسفند 1388 از:
وبسایت زبانهای جهان به نشانی:
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 12 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 14 |
||