آمار
| تعداد نشریات | 28 |
| تعداد شماره‌ها | 391 |
| تعداد مقالات | 3,810 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,243,603 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,579,953 |
پیامدهای ژئوپلیتیک زیست محیطی خزر بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران | ||
| سیاست و روابط بین الملل | ||
| دوره 5، شماره 10، آبان 1400، صفحه 123-141 اصل مقاله (367.06 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/jpir.2022.22470.1255 | ||
| نویسندگان | ||
| سید محمد حسین حسینی* ؛ سید محمد طباطبایی | ||
| دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| تاریخ دریافت: 21 مهر 1400، تاریخ بازنگری: 16 فروردین 1401، تاریخ پذیرش: 26 اردیبهشت 1401 | ||
| چکیده | ||
| ژئوپلیتیک زیست‌محیطی مبتنی بر مطالعه تغییرات بوم‌شناسی، سیاست‌های امنیتی جهان صنعتی، جغرافیای تهدیدهای زیست‌محیطی، تأثیرات نظام جهانی از تخریب محیط‌زیست و پناهندگان زیست‌محیطی در قالب گفتمان‌های سیاسی می‌تواند بر امنیت ملی بازیگران در سطوح ملی، منطقه‌ای و فراملی تأثیرگذار باشد. در این چارچوب، منطقه خزر با توجه شرایط خاص جغرافیایی و انسانی متأثر از مسائل زیست‌محیطی همانند آلودگی، مرگ آبزیان و بیماری‌های واگیر است. لذا، ایران به عنوان یک کشور ساحلی می‌تواند تحت‌الشعاع چنین مخاطراتی قرار گیرد. بنیان پژوهش کنونی بر این سؤال استوار است که ژئوپلیتیک زیست‌محیطی خزر چه پیامدهای برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به همراه دارد؟ در بیان فرضیه تحقیق به نظر می‌رسد ژئوپلیتیک زیست-محیطی خزر بر بنیاد شناسه‌های رژیم حقوقی بازدارنده، محصور بودن دریاچه، آلودگی‌های نفتی و غیرنفتی، ضعف مشارکت کشورهای ساحلی برای انتقال دبیرخانه کنوانسیون محیط زیست تهران در ژنو به منطقه خزر و تعیین دبیر اجرایی برای آن، امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را متأثر می‌سازد. این نوشتار به روش توصیفی ـ تحلیلی و گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‌ای و آمار و ارقام به واکاوی ایده طرح شده پرداخته است. نتایج پژوهش نشان داد، ژئوپلیتیک زیست‌محیطی خزر و شناسه‌های مرتبط با آن برخی پیامدهای امنیتی برای جمهوری اسلامی ایران نظیر تهدیدات بالقوه و بالفعل ناشی از سواحل خزر، ریزگردها، تغییرات اقلیمی، رسوب‌‌گذاری، زلزله و نوسانات سطح آب را به همراه داشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ژئوپلیتیک؛ زیست محیطی؛ امنیت ملی؛ خزر؛ جمهوری اسلامی ایران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The geopolitical consequences of the Caspian Sea on the national security of the Islamic Republic of Iran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Mohamad Hossein Hosseini؛ Seyed Mohamad Tabatabaei | ||
| university of allameh tabatabaei | ||
| چکیده [English] | ||
| Environmental geopolitics based on the study of ecological changes, security policies of the industrialized world, the geography of environmental threats, the effects of the global system on environmental degradation and environmental refugees in the form of political discourses can affect the national security of actors at national, regional and regional levels. Transnationally influential. In this context, the Caspian region is affected by environmental issues such as pollution, aquatic death and infectious diseases due to special geographical and human conditions. Therefore, Iran as a coastal state can be overshadowed by such dangers. The basis of the current research is based on the question of what are the consequences of the environmental geopolitics of the Caspian Sea for the national security of the Islamic Republic of Iran? In expressing the research hypothesis, it seems that the environmental geopolitics of the Caspian Sea is based on the elements of a deterrent legal regime, lake confinement, oil and non-oil pollution, weak participation of coastal countries in transferring the Secretariat of the Tehran Environment Convention in Geneva to the Caspian region. The national security of the Islamic Republic of Iran is challenged. This article uses descriptive-analytical method and collection of information in library style and statistics to analyze the proposed idea. The results showed that the environmental geopolitics of the Caspian Sea and its associated characteristics have some security consequences for the Islamic Republic of Iran such as potential and actual threats from the Caspian coast, dust, climate change, sedimentation, earthquakes and water level fluctuations. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Environmental, Geopolitics, National Security, Caspian, Islamic Republic of Iran | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، سیدعباس؛ حیدری‌موصلو، طهمورث و روح‌اله نیکزاد (1392) «جنبه‌های بین‌المللی ژئوپلیتیک زیست‌محیطی»، فصل‌نامه‌ی پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره‌ی چهل و پنجم، شماره‌ی 3: 146-121.
احمدی، محمود و داداشی‌رودباری، عباسعلی (1395) «توفان‌های ریزگرد دریای خزر، چالشی جدید در حوزه بحران‌های شهری»، مجموعه مقالات اولین همایش ملی پدافند غیر عامل در حوزه دریای خزر، دانشگاه گیلان.
امیدی، علی (1389) «ضرورت عملیاتی کردن سازوکارهای نظارتی و اجرایی کنوانسیون محیط‌زیست دریای خزر»، فصل‌نامه‌ی آسیای مرکزی و قفقاز، دوره‌ی شانزدهم، شماره‌ی 71: 17-1.
انصاری، معصومه (1393) امنیت زیست‌محیطی و چالش‌های محیط زیست دریای خزر، دومین همایش سراسری محیط زیست، انرژی و پدافند زیستی، تهران، مؤسسه‌ی آموزش عالی مهر اروند، گروه ترویجی.
پورکاظمی، محمد (1387) «منابع زنده‌ی دریای خزر و کنوانسیون محیط‌زیست»، فصل‌نامه‌ی مطالعات اوراسیای مرکزی، سال اول، شماره‌ی 1: 20-1.
پورهاشمی، سیدعباس و عطیه اکرامی (1392) «بررسی چالش‌های حقوقی کنوانسیون تهران درباره‌ی حفاظت از محیط‌زیست دریای خزر»، فصل‌نامه‌ی راهبرد، سال بیست و دوم، شماره‌ی 69: 86-65.
تیزتک، علی و احمدی، حمید (1401) «ایران و روسیه در دریای خزر: رژیم حقوقی و همکاری ها»، فصلنامه ی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، سال بیست و هشتم، شماره ی 117: 126-99.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1379) «تعریفی نو از ژئوپلیتیک»، نشریه‌ی تحقیقات جغرافیایی، دوره‌ی 15، شماره‌ی 4: 88-71.
حافظ‌نیا، محمدرضا (1390) اصول و مفاهیم ژئوپلیتیک، مشهد: انتشارات پاپلی.
حسینی، سید محمدحسین (1399) «تأثیر ژئوپلیتیک منطقه‌ی خزر و ژئواستراتژی بازیگران این منطقه بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران 2018-2011»، رساله‌ی دکتری روابط بین‌الملل، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی.
دالبی، سیمون (1383) «منابع و جنگ‌های محیطی آینده»، ترجمه‌ی فائزه باهری، ماه‌نامه‌ی گزارش و گفت‌وگو، سال سوم، شماره‌ی 10: 120-100.
دانه‌کار، افشین (1393) «محیط‌زیست دریای خزر: بیم‌ها و امیدها در آغاز هزاره‌ی سوم»، فصل‌نامه‌ی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره‌ی 35: 138-111.
رمضانی، کاظم؛ رومینا، ابراهیم؛ علیزاده، عمران و رحیم سرور (1397) «تأثیر تهدیدات زیست‌محیطی خزر بر امنیت ملی: مطالعه‌ی موردی کرانه‌های جنوبی دریای خزر»، فصل‌نامه‌ی دانش راهبردی، سال هشتم، شماره‌ی 31: 223-201.
زرقانی، سیدهادی و ابراهیم احمدی (1397) «تبیین ژئوپلیتیک زیست‌محیطی دریای خزر: بررسی منشأ آلودگی و علل‌های ژئوپلیتیکی آن»، فصل‌نامه‌ی مجلس و راهبرد، سال بیست و پنجم، شماره‌ی 93: 181-149.
زین‌العابدین، یوسف و حمیدرضا پاک‌نژادمتکی (1396) «مقدمه‌ای بر ژئوپلیتیک زیست‌محیطی»، فصل‌نامه‌ی علوم تکنولوژی و محیط زیست، دوره‌ی نهم، شماره‌ی 2: 112-103.
قربانی، رسول؛ باغفلکی، مریم و فردین شالویی (1391) محیط زیست دریای خزر، گرگان: انتشارات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
کاویانی‌راد، مراد (1390) «پردازش مفهوم امنیت زیست‌محیطی: رابطه‌ی امنیت و اکولوژی»، فصل‌نامه‌ی ژئوپلیتیک، سال هفتم، شماره‌ی 3: 100-80.
کاویانی‌راد، مراد؛ ضرغامی، ابراهیم و حوا ولی‌زاده (1396) «جایگاه ذخیره راهبردی دریای خزر در امنیت آبی ایران»، فصلنامه ی پژوهش‌های راهبردی سیاست، سال ششم، شماره ی 23: 106-85.
کولایی، الهه (1375) «فعال کردن شورای کشورهای ساحلی خزر: گامی در مسیر تحکیم صلح و امنیت منطقه‌ای»، فصل‌نامه‌ی مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، دوره‌ی دوم، شماره‌ی 14: 294-283.
کولایی، الهه و مهناز گودرزی (1388) «تهدیدهای زیست‌محیطی دریای مازندران و نقش کنوانسیون تهران در مقابله با آن»، فصل‌نامه‌ی علوم محیطی، سال هفتم، شماره‌ی 1: 93-69.
گودرزی، مهناز و فرزاد محمدزاده‌ابراهیمی (1396) «جایگاه ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی تنگه‌ی هرمز در سیاست منطقه‌ای ایران»، فصل‌نامه‌ی سیاست جهانی، دوره‌ی 6، شماره‌ی 3: 124-103.
عزیزی، آریا (1397) «بررسی نظام حقوقی بین‌المللی حمایت از محیط زیست دریایی با تکیه بر دریاچه‌ی خزر در بستر آلودگی»، فصل‌نامه‌ی قانون‌یار، دوره‌ی دوم، شماره‌ی 8: 108-93.
هاشمی، غلامرضا (1399) پیشینه مذاکرات و اسناد پنج جانبه دریای خزر، تهران: مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه.
هدایتی‌شهیدانی، مهدی (1395) «دیپلماسی هوشمندانه و مدیریت مسائل دریای خزر»، فصل‌نامه‌ی آسیای مرکزی و قفقاز، شماره‌ی 94: 191-159.
Arpe, Klaus & Leroy, Suzanne (2007), “The Caspian Sea Level forced by the atmospheric circulation, as observed and modelled”, Quaternary International, Vol 1, No 173, pp 1-4. Azar, Edward & in moon, Chung (1984), “Third world National Security: Toward a New Conceptual Framework”, International Interactions, Vol 11, No 2, pp 103-135. Bassiri, M A (2018), “changes in the national security concept, Tehran”, Political Information - Financial, Vol. 4, No. 1- 2, pp 1-10. Braden, Katleen, E & Shelley, Fred. M (2000), Engaging Geopolitics, England: Pearson Education Lim ted. Dodds, Klaus & Atkinson, David (2000), Geopolitical Traditions: A century of Geopolitical Thought, London: Routledge. Gaddis, J. (1982), Strategies of Containment, New York: Oxford Geopolitics Reader, Ed. Gobel, Paul (2021), “Geopolitical Comptition in Caspian Region about more than Gas and Oil, Eurasia”, Daily Monitor Volume, Vol 18, No 55, pp 1-7. Graham, Catherine & Loiselle Bette A & Velásquez-Tibatá, Jorge Iván & Cuesta, Francisco (2011), Species Distribution Modeling and the Challenge of Predicting Future Distributions, IAI-SCOPE, Sao José dos ampos, Brazil. Nejat, S.A & Hermidas Bavand, D & Farshchi, P (2018), “Environmental challenges in the Caspian Sea and international responsibility of its littoral states”, Caspian J. Environ. Sci, Vol. 16. No.2, pp 97-110. Roshandel, Jalil (2015), National Security and International Order, side, third edition, Tehran. Walker, Rob (1988), The Concept of Security and International Relation Theory, University of California, Institute of Global Conflict and Cooperation. Walt, Stephen (1991), “The Renaissance of Security Studies”, International Studies Quarterly, Vol 35, No 3, pp 211-239. Wu, Xiaoxu & Lu,Yongmei & Zhou, Sen & Chen, Lifan & Xu, Bing (2016), “Impact of climate change on human infectious deases: Empirical evidence and human adaptation”, Environment International, Vol 4, No 86, pp 14-23. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 459 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 230 |
||