1عضو هیات علمی دانشگاه مازندران بابلسر، دانشگاه مازندران،گروه علوم تربیتی
2دکتری برنامه ریزی توسعه آموزش عالی
تاریخ دریافت: 07 آذر 1400،
تاریخ بازنگری: 15 اردیبهشت 1401،
تاریخ پذیرش: 01 خرداد 1401
چکیده
در دهه‌های اخیر افزایش قابل توجه دانشگاه‌ها همراه با رشد فزاینده تعداد دانشجویان، تأمین مالی دانشگاههای دولتی را به یکی از چالش‌های مهم پیش روی نظام آموزش‌عالی کشور و به طور کلی دولت، بدل کرده است. هرچند منبع اصلی تأمین مالی دانشگاههای دولتی، بودجه دولت می‌باشد، اما تاکید محض بر این روش و غفلت از سایر روش‌ها به دلایل متعدد ناکارآمد است. پژوهش حاضر با هدف بررسی مسائل و مشکلات تامین وتنوع بخشی منابع مالی دانشگاه های دولتی انجام شد. روش پژوهش، کیفی از نوع پدیدارنگاری بود. جامعه پژوهش شامل مدیران دانشگاههای دولتی و صاحب‌نظران مدیریت مالی و اقتصاد آموزش‌عالی بودند که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند، با 23 نفر از آنها مصاحبه عمیق نیمه‌ساختار‌یافته انجام شد. جهت اعتبار یافته‌ها از معیارهای چهارگانه گابا و لینکلن و برای تحلیل داده‌ها از روش کدگذاری استراوس و کوربین استفاده گردید. یافته‌های پژوهش نشان داد که مشارکت‌کنندگان تحقیق، قبل از هر اقدامی بر تعیین شأن و جایگاه آموزش عالی و توجه به رسالت و ماموریت دانشگاه تاکید می‌نمایند. از دیدگاه آنها، تامین منابع مالی دانشگاههای دولتی در ایران تحت تاثیر عواملی همچون شرایط اقتصادی- سیاسی و اجتماعی-فرهنگی کشور، میزان توجه به آمایش سرزمین در ایجاد رشته و تاسیس دانشگاه، توانمندسازی دانشگاه، توانایی مدیران در درآمدزایی، شفافیت قوانین، عدم وجود بوروکراسی دست و پاگیر، وجود دانشگاه دانش‌بنیان، ساختار رشته و روابط دانشگاه با سایر بخش‌ها برای کسب درآمد قرار می‌گیرد. در نهایت تحلیل داده‌های این تحقیق، حاکی از پدیده‌ی محوریِ ضعف تفکر درآمدزایی در دانشگاههای دولتی بود.
Deliberation on problems of financing and diversification of financial resources in public universities
نویسندگان [English]
Samad Izadi1؛ Mehdi Rabie2
1Associate Professor, Department of Educational Sciences,University of Mazandaran,Babolsar,Iran
2PhD , higher education development planning , Department of Educational Sciences,University of Mazandaran,Babolsar,Iran
چکیده [English]
In recent decades, significant increase with high growing numbers of students, has made financing of public universities into one of the major challenges higher education and government. However, the main source of financing public universities is government funding, but focusing purely on this procedure and the neglect of other methods is ineffective for various reasons. The purpose of this study was to investigate Issues and problems of financing and diversification of financial resources in public universities. The research method was qualitative phenomenology. The study population included administrators of public universities and experts in financial management and economics of higher education. Using purposive sampling method, 23 semi-structured in-depth interviews were conducted with them. To validate the qualitative findings, the Guba and Lincoln criteria were used. The findings were analyzed by Strauss and Corbin coding model. Analysis reveals that participants researched before any attempt emphasize to determine the status and role of higher education and attention to mission of the university. In their view, financing public universities in Iran is influenced by social-cultural and political -economic conditions of the country, according to the Spatial planning in the creation of a university and course of study, Ability of managers to earn, transparency of laws, absence of Cumbersome bureaucratic, a knowledge-based university, field structure, Relations of University to Other sectors However, The evidence indicative of earn thinking in public universities is weak.
کلیدواژه‌ها [English]
Financing, Diversification of financial resources, Public universities
مراجع
آراسته، حمید رضا. اسفندیاری، توران. (1389). خصوصی‌سازی در آموزش عالی. فصلنامه نشاء علم، سال 1، شماره 1، صص 20-1.
آهنچیان، محمدرضا. (1391). آمایش آموزش عالی و سیاست‌های توسعه علم و فن‌آوری کشور: تحلیل گسست بر اساس تجربه‌نگاری. سیاست علم و فناوری، سال 5، شماره1، صص 86-73.
اسماعیلی‌کیا، غریبه. (1394). تامین مالی و راهبردی در دانشگاه‌ها- روندها و به روش‌ها به سمت پایداری مالی دانشگاه‌ها. سومین کنفرانس بین المللی پژوهش های کاربردی در مدیریت و حساابداری، دانشگاه شهید بهشتی.
اسماعیلی‌کیا، غریبه. اسمعیلی، یونس. اوشنی، محمد. (1399). بررسی روش‌های تامین مالی دانشگاههای دولتی با رویکرد اقتصاد مقاومتی با استفاده از روش ANP (مطالعه موردی: دانشگاههای دولتی غرب کشور). دوفصلنامه علمی حسابداری دولتی، سال هفتم، شماره 1 (پیاپی 13)، صص 138-117.
جمشیدی، لاله. (1391). الزامات کلان و خرد توسعه خصوصی‌سازی آموزش عالی در ایران: ارائه یک الگو. رساله دکتری مدیریت آموزشی دانشگاه تربیت معلم تهران.
خالقی سروش، فریبا. ابوالقاسمی، محمود. گرایی‌نژاد، غلامرضا. دولو، مریم. (1396). مدیریت و برنامه‌ریزی در نظام‌های آموزشی، دوره 10، شماره 2، پیاپی (19)، صص 32-9.
دادجوی توکلی، عطیه. حسینی، محمدعلی. نیکنامی، مصطفی. صالحی، محمدجواد. (1398). تقویت مشارکت بخش غیردولتی در تامین منابع مالی آموزش عالی، نشریه علمی پژوهشی مدیریت فردا، سال 18، صص 138-132.
ذاکر صالحی، غلامرضا. صالحی نجف آبادی، مائده. (1391). ارائه راهبردهایی برای جذب دانشجویان خارجی در ایران. فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران. سال چهارم. شماره سوم (پیاپی 15)، صص 92-65.
· ربیعی، مهدی. ایزدی، صمد. صالحی عمران، ابراهیم. آهنچیان، محمدرضا (1396). بررسی الزامات تامین و تنوع بخشی منابع مالی دانشگاههای دولتی. فصلنامه مطالعات اندازه‌گیری و ارزشیابی آموزشی، سالهفتم، شماره 19، صص 162-141.
· روشن، احمدرضا. (12/09/1391). چند پیشنهاد برای افزایش منابع مالی دانشگاههای دولتی. روزنامه دنیای اقتصاد.
روشن، احمدرضا. (۱۳۹۲). رهیافت‌هایی برای تأمین مالی دانشگاههای دولتی.ششمین کنفرانس توسعه نظام مالی در ایران. تهران، گروه مالی و سرمایه‌گذاری مرکز مطالعات دانشگاه صنعتی شریف، صص 26-1.
عابدی، احمد. شواخی، علیرضا. (1389). مقایسه روش‌شناسی پژوهش کمی و کیفی در علوم رفتاری، راهبرد، سال 19، شماره 54، صص 168-153.
عزتی، میترا. نادری، ابوالقاسم. (1388). تاثیر سازکارهای تخصیص منابع مالی بر عملکرد آموزشی گروه‌های آموزشی دانشگاهی: مطالعه موردی دانشگاه تهران. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش‌عالی، شماره 52، صص 54-23.
متوسلی، محمود.، آهنچیان، محمدرضا. (1381). اقتصاد آموزش و پرورش. تهران: سمت.
محسن‌پور، محدثه. (1390). ارزیابی داده‌های کیفی، فصلنامه کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سبزوار. سال 16، شماره 24، صص 55-50.
مشایخی، بیتا. عبدزاده کنفی، محمد. فرجی، امید. (1393). بررسی امکان‌سنجی طراحی و استقرار بودجه‌ریزی عملیاتی در دانشگاههای دولتی ایران: (مطالعه موردی دانشگاه تهران). دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت. سال 3، شماره 9، صص 32-13.
ملکی، حمید. (1384). تعیین مولفه‌های مشارکت بخش خصوصی در گسترش نظام آموزش عالی کشور و ارائه مدل مناسب. پایان نامه دکتری. دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات.
هاشم‌زاده، شهرام. (1388). بررسی تاثیر تجاری‌سازی تحقیقات دانشگاهی بر تنوع‌بخشی منابع مالی دانشگاه‌ها و دانشکده‌های صنعتی کشور. پایان نامه دکتری دانشگاه شهید بهشتی تهران.
هاشم‌نیا، شهرام.، عمادزاده، مصطفی.، صمدی، سعید.، و ساکتی، پرویز. (1388). بررسی عوامل موثر بر درآمدهای اختصاصی تحقیقات دانشگاهی در دانشگاههای صنعتی ایران. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش‌عالی، شماره 52، صص 22-1.
یزدانی، شهرام. دشتی رحمت آبادی، مرضیه. درخشان اکبر. غلامی، حسن. (بررسی نقادانه الگوهای تامین و تخصیص مالی در آموزش عالی. افق توسعه آموزش علوم پزشکی، دوره 8، شماره2، 11-3.
Dominicis, L. D., Pérez, S .E.,&Fernández-Zubieta, A. (2011). European university funding and financial autonomy: A study on the degree of diversification of universitybudget and the share of competitive funding. Joint Research Centre.
Estermann, T (2010). European universities Diversifying Income Streams. Towards financially sustainable universities II: Diversifying income streams. University of Bologna 13-14.09.
Gebreyes, F. M) .2012). Revenue generation strategies in Subsaharan African University. Available at: http://doc.utwente.nl/83678/1/A_Paper_Presented_at_ASTU's_International _conferene_.pdf.
Jongbloed, B. (2010). Funding Higher Education: a view across Europe. European center for strategic management of universities.
Pranevičienė, B. Pūraitė, A. (2010). The Financing Methods of Higher Education System. Jurisprudence.4(8): PP335–356.
Riechi, A. R. O. (2012). Revenue Diversifcation in Kenya’s Public Universities and Implications for Effciency and Equity: an Analysis of Educational Finance in the African Context. Kenyatta Available at: http://etdlibrary.ku.ac.ke/ir/bitstream/ handle/2382/123456789/Riechi%2c%20 Andrew%20R.%20 O..pdf?sequence=1
A.,&Cyran. K. (2012). Diversification of university income polish practice and international solutions. Financial Internet Quarterly „e-Finanse, 8(4), 64-75.
Straus, A., & Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research: techniques and Procedures for Developing Grounded Theory, Third Edition, Los Angeles: Sage Publications.
Yale University Financial Report. (2015). Available at: yale.edu/fr13-14.
Yongfan, X. (2012). The Study on University Financial Management under Knowledge Economy. Physics Procedia. 33, 1914 –1919.
