آمار
| تعداد نشریات | 28 |
| تعداد شماره‌ها | 426 |
| تعداد مقالات | 4,164 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,739,383 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,988,821 |
وجوه معانی واژة «قول» در قرآن کریم | ||
| مطالعات فهم قرآن | ||
| مقاله 2، دوره 1، شماره 1، اسفند 1401، صفحه 25-45 اصل مقاله (375.77 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/qhs.2023.22518.1134 | ||
| نویسندگان | ||
| مینا شمخی* 1؛ فاطمه مرادی کهنکی2؛ فریبا فروغی نسب3 | ||
| 1گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 2علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. | ||
| 3علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز ، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 30 مهر 1400، تاریخ بازنگری: 13 دی 1401، تاریخ پذیرش: 23 اسفند 1401 | ||
| چکیده | ||
| «قول» از واژگان پرکاربرد قرآن کریم است که این فراوانی کاربرد، بررسی وجوه معنایی آن را ضروری می‌نماید. در بررسی وجوه معنایی یک واژه در قرآن، تلاش می‌شود با استفاده از کتب لغت و تفاسیر، تمام معانی آن واژة در بافت آیه کشف شود. از این رو، اینگونه بررسی‌ها، می‌تواند تا حدّ چشم‌گیری مشکل فهم معنا و مقصود برخی آیات قرآن کریم را برطرف سازد. پژوهة حاضر در صدد است با روش توصیفی– تحلیلی، سخنان لغویّون و مفسّران را در تبیین وجوه معنایی «قول»، استخراج و مورد بررسی و تحلیل قرار دهد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که این واژة اختصاص به انسان و تکلّم ندارد، بلکه از نظر لغت‌شناسان دارای معانی قول نفسی، عقیده، رأی، توجّه کامل، حدّ، دلالت، ظن و حکم و نسبت دادن سخن به شخصی می‌باشد و از منظر مفسّران معانی مختلفی چون سخن معمولی، سخن غیر مأنوس، قول نفسی، اعتقاد، وحی، الهام، اراده، قضا، اجابت تکوینی، حضرت عیسی، بعثت و عذاب را دارد. در نهایت نگاشته پیش‌رو این معانی را به سه قسم سخن گفتن متعارف و نامأنوس (مانند وحی)، خلقت و ارادة آفرینش اشیاءو عذاب و قیامت تقسیم‌بندی کرده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرآن کریم؛ وجوه و نظایر؛ قول؛ مفسران؛ لغت شناسان | ||
|
سایر فایل های مرتبط با مقاله
|
||
| مراجع | ||
|
ابن‌ابى‌حاتم، عبدالرحمن‌بن‌محمد (1419)، تفسیر‌القرآن‌العظیم، تحقیق اسعد محمد طیب، چاپ سوم، ریاض: مکتبة نزار مصطفی الباز.
ابن‌اثیر، مبارک‌بن‌محمد (1367)، النهایة فی‌غریب الحدیث و الأثر، محقق: طناحى، محمود محمد، چاپ چهارم، قم: مؤسسة مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن بابویه، علی بن حسین (1404)، الامامه و التبصره من الحیره، قم: مدرسة الإمام المهدى.
ـــــــــــــــــــــــ (1395)، کمال الدین، تهران: اسلامیه.
ابن‌جزى، محمد‌بن‌احمد (1416)، التسهیل‌لعلوم‌التنزیل، تحقیق: عبدالله خالدى، چاپ اول، بیروت: دار الارقم بن ابی الارقم.
ابن جنی، أبی‌الفتح عثمان (1371)، الخصائص، تحقیق محمد علی النجار، بیروت: عالم الکتب.
ابن‌جوزى، عبدالرحمن‌بن‌على (1422)، زاد‌المسیر‌فى‌علم‌التفسیر، تحقیق عبدالرزاق، المهدی، چاپ اول، بیروت: دار الکتاب العربی.
ابن‌درید، محمد‌بن‌حسن (1987)، جمهرة‌اللغة، تحقیق رمزی منیر بعلبکی، الطبعه‌الاولی، بیروت: دارالعلم للملایین.
ابن‌سینا، حسین‌بن‌عبدالله (1435)، الاشارات و التنبیهات، چاپ دوم، قم: النشر البلاغه.
ابن‌شهر‌آشوب، محمد‌بن‌على (1369)، متشابه‌القرآن و مختلفه، چاپ اول، قم: دار بیدار.
ابن‌عاشور، محمد‌بن‌طاهر (بی تا)، التحریروالتنویر، چاپ اول، بیروت: مؤسسة التاریخ.
ابن فارس، احمد بن فارس (بی تا)، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن‌قتیبه، عبدالله‌‌بن‌مسلم (بی تا)، غریب‌القرآن، چاپ اول، بیروت: دار و مکتبة الهلال.
ابن منظور، محمد‌بن‌مکرم (1414)، لسان‌العرب، محقق/مصحح: میردامادى، جمال‌الدین، چاپ سوم، بیروت: دارالفکر.
ابو‌السعود، محمد‌بن‌محمد (بی تا)، ارشادالعقل السلیم الى مزایا القرآن‌الکریم، چاپ اول، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
ابوحیان، محمد‌بن‌یوسف (1420)، البحر‌المحیط فى‌التفسیر، تحقیق: صدقی محمدجمیل، چاپ اول، بیروت: دارالفکر.
ازهری، محمد‌بن‌احمد (2001)، تهذیب‌اللغة، تحقیق محمد عوض مرعب، الطبعة الاولی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
العوا، سلوی محمد (1382)، بررسی زبان‌شناختی وجوه و نظایر در قرآن کریم، ترجمة حسین سیدی، چاپ اول، تهران: انتشارات قدس رضوی.
المنجد، محمد نورالدین (1999)، الاشتراک اللفظی فی القرآن الکریم بین النظریة و التطبیق، چاپ اول، بیروت: دار الفکر.
آلوسى، سیدمحمود (1415)، روح‌المعانى فى‌تفسیر‌القرآن‌العظیم، تحقیق على عبدالبارى عطیة، چاپ اول، بیروت: دارالکتب العلمیه.
بستانی، قاسم (1395)، «وجوه و نظایر حدیثی»، حدیث و اندیشه(نیمسال نامة علمی ترویجی)، شمارة 22، پاییز و زمستان، صفحات 64-91.
بستانى، فؤاد افرام (1375)، فرهنگ ابجدى، ترجمة رضا مهیار، چاپ دوم، تهران: انتشارات اسلامی.
بغدادى، علاءالدین على‌بن‌محمد (1415)، لباب‌التأویل فى‌معانى‌التنزیل(تفسیر الخازن)، تحقیق: محمد على شاهین، چاپ اول، بیروت: دار الکتب العلمیة.
بغوى، حسین‌بن‌مسعود (1420)، معالم‌التنزیل‌فى‌تفسیر‌القرآن، تحقیق: عبدالرزاق المهدى، چاپ اول، بیروت: داراحیاء التراث العربى.
بلخی، مقاتل‌بن‌سلیمان (1423)، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق شحاته، عبدالله محمود، چاپ اول، بیروت: دار إحیاء التراث.
بیضاوى، عبدالله‌بن‌عمر (1418)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، تحقیق: محمد عبدالرحمن‌المرعشلى، چاپ اول، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
ثعالبى، عبدالرحمن‌بن‌محمد (1418)، جواهر الحسان فى تفسیر‌القرآن، تحقیق: محمدعلى معوض و عادل احمد عبدالموجود، چاپ: اول، بیروت: داراحیاء التراث العربى.
ثعلبى نیشابورى، احمد‌بن‌ابراهیم (1422)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، تحقیق: ابومحمد‌بن عاشور، چاپ اول، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
جرجانی، علی‌بن‌محمد (بی تا)، التعریفات، تهران: ناصر خسرو.
جوهری، إسماعیل‌بن‌حماد (1407)، تاج اللغة و صحاح العربیة، تحقیق عطار أحمد عبد الغفور، الطبعة الرابعة، بیروت: دار العلم للملایین.
حسینی‌شاه‌عبدالعظیمی، حسین‌بن‌احمد (1363)، تفسیر اثنا‌عشری، چاپ اول، تهران: انتشارات میقات.
حقی بروسوی، اسماعیل (بی تا)، تفسیر روح‌البیان، چاپ اول، بیروت: دارالفکر.
دخیل، على بن محمدعلى (1422)، الوجیز‌فی‌تفسیر‌الکتاب‌العزیز، چاپ دوم، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
راغب، حسین‌بن‌محمد (1412)، مفردات‌ألفاظ‌القرآن، محقق/مصحح: داوودى، صفوان عدنان، چاپ اول، بیروت: دارالقلم.
زبیدی، محمدمرتضى (1414)، تاج‌العروس‌من‌جواهر‌القاموس، محقق/مصحح: على، هلالى و علی سیرى، چاپ اول، بیروت: دارالفکر.
زحیلی، وهبة‌بن‌مصطفی (1418)، التفسیر‌المنیر‌فى‌العقیدة‌و‌الشریعة‌و‌المنهج، چاپ دوم، بیروت- دمشق: دار الفکر المعاصر.
زمخشرى، محمود‌بن‌عمر (1407)، الکشاف‌عن‌حقائق‌غوامض‌التنزیل، چاپ سوم، بیروت: دارالکتاب العربی.
________________ (1979)، أساس‌البلاغة، چاپ اول، بیروت: دار صادر.
سبزواری‌نجفی، محمد بن حبیب‌الله (1406)، الجدید‌فى‌تفسیر‌القرآن‌المجید، چاپ اول، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
________________ (1419)، ارشاد‌الاذهان‌الى‌تفسیر‌القرآن، چاپ اول، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
سمرقندى، نصر‌بن‌محمد (بی تا)، بحرالعلوم، تحقیق: ابوسعید عمربن غلامحسن عمروى، چاپ اول، بیروت: دارالفکر.
سیدقطب، ابراهیم‌حسین (1412)، فى‌ظلال‌القرآن، چاپ هفدهم، بیروت- قاهره: دارالشروق.
شبر، سیدعبدالله (1407)، الجوهر‌الثمین‌فی‌تفسیر‌الکتاب‌المبین، تحقیق: سید محمد بحرالعلوم، چاپ اول، کویت: مکتبة الألفین.
صفوی، کورش (1379)، درآمدی بر معنی‌شناسی، چاپ اول، تهران: انتشارات سورة مهر.
طباطبایى، سیدمحمدحسین (1417)، المیزان‌فی‌تفسیر‌القرآن، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
طبرسى، فضل‌بن‌حسن (1372)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تحقیق: محمدجواد بلاغى، چاپ سوم، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
طبرى، محمد‌بن‌جریر (1412)، جامع‌البیان‌فى‌تفسیر‌القرآن، چاپ اول، بیروت: دارالمعرفه.
طریحی، فخرالدین (1375)، مجمع‌البحرین، محقق/مصحح: حسینى اشکورى، احمد، چاپ سوم، تهران: ناشر مرتضوى.
طنطاوى، سیدمحمد (بی تا)، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، چاپ اول، قاهره: دارنهضة مصر للطباعة و النشر.
طوسی، محمد‌بن‌حسن (1407)، تهذیب‌الأحکام، محقق/مصحح: خرسان، حسن‌الموسوى، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب‌الإسلامیه.
_____________ (بی تا)، التبیان فى تفسیر القرآن، تحقیق: احمد قصیرعاملى، چاپ اول، بیروت: داراحیاء التراث العربى.
طیب، سیدعبدالحسین (1378)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، چاپ دوم، تهران: انتشارات اسلام.
عبدالباقی، محمد‌فواد (1408)، المعجم المفهرس لألفاظ القرآن الکریم، الطبعة الثانیة، قاهره: دارالحدیث.
عبدالتواب، رمضان (1367)، مباحثی در فقه اللغه و زبان‌شناسی عربی، ترجمة حمیدرضا شیخی، تهران: انتشارات آستان قدس رضوی.
غزالی، محمد‌بن‌محمد (بی تا)، المستصفی من علم الاصول، تحقیق ابراهیم محمد رمضان، بیروت-لبنان: شرکة دارالأرقم بن ابی‌الأرقم.
فارابی، محمد‌بن‌محمد (1985)، المنطق عند الفارابی، بیروت: چاپ رفیق‌العجم.
فخررازى (1420)، محمد‌بن‌عمر، مفاتیح‌الغیب، چاپ سوم، بیروت: داراحیاء التراث‌العربی.
فراء، یحیى‌بن‌زیاد (1980)، معانى‌القرآن، تحقیق: احمد یوسف نجاتى/محمدعلى‌نجار/عبدالفتاح اسماعیل شلب، چاپ اول، مصر: دارالمصریه للتألیف و الترجمه.
فضل‌الله، سیدمحمدحسین (1419)، تفسیر من وحى القرآن، بیروت: دارالملاک‌للطباعة والنشر.
فیروزآبادی، محمد‌بن‌یعقوب (بی تا)، القاموس‌المحیط، بیروت: دارالمعرفه.
فیض‌کاشانى، محمد‌محسن (1406)، الوافی، چاپ اول، اصفهان: کتابخانة امام على(ع).
________________ (1415)، تفسیر‌الصافى، تحقیق حسین اعلمى، چاپ دوم، تهران: انتشارات الصدر.
________________ (1418)، الأصفى فى تفسیر القرآن، تحقیق محمدحسین درایتى و محمدرضا نعمتى، چاپ اول، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى.
فیومى، أحمد‌بن‌محمد (1414)، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، چاپ دوم، قم: دارالهجرة.
قرشی، سیدعلی‌اکبر (1371)، قاموس‌قرآن، چاپ ششم، تهران: دارالکتب‌الإسلامیة.
قرطبى، محمد‌بن‌احمد (1364)، الجامع لأحکام القرآن، چاپ اول، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
قشیرى، عبدالکریم (بی تا)، لطائف‌الاشارات، تحقیق: ابراهیم بسیونى، چاپ: سوم، مصر: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
کاشانى، ملا فتح‌الله (1423)، زبدة‌التفاسیر، تحقیق بنیاد معارف اسلامى، چاپ اول، قم: بنیاد معارف اسلامى.
___________ (1336)، تفسیر منهج الصادقین فى الزام المخالفین، تهران: کتابفروشى محمد حسن علمى.
کلینی، محمد‌بن‌یعقوب (1407)، الکافی، محقق غفارى على‌اکبر و آخوندى، محمد، چاپ چهارم، تهران: دارالکتب‌الإسلامیة.
کرمى حویزى، محمد (1402)، التفسیر لکتاب‌الله المنیر، قم: چاپخانة علمیه.
ماوردى، على‌بن‌محمد (بیتا)، النکت و العیون، بیروت: دارالکتب العلمیة.
محلى، جلال‌الدین و جلال‌الدین سیوطى (1416)، تفسیر‌الجلالین، تحقیق عبدالرحمنبنابىبکر سیوطى، چاپ اول، بیروت: مؤسسة النور للمطبوعات.
مراغى، احمد‌بن‌مصطفى (بی تا)، تفسیر‌المراغى، چاپ اول، بیروت: داراحیاء التراث العربى.
مشکینى، على (1381)، ترجمة قرآن، چاپ دوم، قم: الهادى.
مصطفوى، حسن (1430)، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، چاپ سوم، بیروت: دارالکتب العلمیة مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
مغنیة، محمدجواد (1424)، تفسیر‌الکاشف، چاپ: اول، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
مکارم‌شیرازى، ناصر (1374)، تفسیر نمونه، چاپ اول، تهران: دا الکتب الإسلامیة.
میبدی، احمد‌‌بن‌‌محمد (1371)، کشف‌الاسرار و عدة‌الابرار، تحقیق علی‌اصغر حکمت، چاپ پنجم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
میرزا خسروانى، على‌رضا (1390)، تفسیر خسروى، تحقیق: محمدباقر بهبودى، چاپ اول، تهران: انتشارات اسلامیه.
واحدی‌نیشابوری، علی‌بن‌احمد (1415)، الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، چاپ اول، بیروت: دارالقلم.
هوارى، هود بن محکم (1426)، تفسیر کتاب الله العزیز، چاپ اول، الجزایر: دار البصائر.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 370 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 287 |
||
