پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 479 |
| تعداد مقالات | 4,665 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,304,086 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,466,260 |
رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و فرهنگی با مسؤولیت‌پذیری زیستمحیطی | ||
| جامعهشناسی نهادهای اجتماعی | ||
| دوره 10، شماره 22، اسفند 1402، صفحه 7-29 اصل مقاله (641.88 K) | ||
| نوع مقاله: علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/ssi.2022.23541.2012 | ||
| نویسندگان | ||
| سید علیرضا افشانی* 1؛ ضیاءالدین ستارزاده2 | ||
| 1استاد جامعهشناسی، گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
| 2کارشناس ارشد پژوهش علوم اجتماعی، گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه یزد، یزد، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 08 خرداد 1402، تاریخ بازنگری: 18 مرداد 1402، تاریخ پذیرش: 30 دی 1402 | ||
| چکیده | ||
| اهداف: امروزه از مهمترین مسائل زیست انسانی، توجه به محیطی است که در آن زندگی میکند. هدف از این مطالعه بررسی رابطه بین سرمایۀ اجتماعی و فرهنگی با مسؤولیت‌پذیری زیستمحیطی بر مبنای مفهوم سرمایه در اندیشۀ بوردیو است. روش مطالعه: این پژوهش به روش پیمایشی با جامعۀ آماری شهروندان 15 ساله و بیشتر شهر یاسوج اجرا شده است. حجم نمونه مبتنی بر فرمول کوکران و بر اساس واریانس محاسبه شده از پیش‌آزمون و با 95 درصد اطمینان، 323 نفر تعیین شد. اعتبار پرسشنامه نیز از نوع صوری و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ اندازهگیری شد. یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد که بین سرمایۀ اجتماعی و سرمایۀ فرهنگی تجسم‌یافته با مسؤولیت‌پذیری زیستمحیطی رابطۀ معناداری وجود دارد. بین متغیرهای زمینه‌ای (جنسیت، تحصیلات، وضعیت اشتغال، وضعیت تأهل) با مسؤولیت‌پذیری زیستمحیطی رابطۀ معناداری وجود ندارد. مدل‌یابی معادلۀ ساختاری نشان داد که 44 درصد از واریانس متغیر مسؤولیت‌پذیری زیستمحیطی توسط متغیرهای سرمایۀ اجتماعی (با تأثیر بیشتر) و سرمایۀ فرهنگی تبیین میشود. نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های این پژوهش و نظریۀ بوردیو، هرچه سرمایۀ اجتماعی و فرهنگی شهروندان بیشتر باشد مسؤولیت‌پذیری زیستمحیطی مطلوب‌تری دارند. در شهر یاسوج به دلیل التزام به روابط و پیوندهای قومی و طایفه‌ای، برخورداری از سرمایۀ اجتماعی در قالب حمایت اجتماعی در شبکه‌های ارتباطی نقش بسیار مؤثری در ترغیب مردم به رفتارهای مسؤولانۀ زیستمحیطی دارد. بنابراین، در راستای آموزش‌های نظری و عملی افراد در رفتارهای مسؤولانۀ زیستمحیطی با استفاده از خود شهروندان، صدور مجوز فعالیت به سازمان‌های مردم‌نهاد در حیطۀ محیطزیست با حداقل دخالت دولت، برگزاری کارگاه‌ها و همایش‌ها و اجتماعات عمومی، تقویت پل‌های ارتباطی بین مردم و سازمان‌های مسؤول در حوزۀ محیطزیست به‌ویژه از طریق فضای مجازی، تقویت ارتباطات و اعتمادسازی بین مردم و سازمان‌های غیردولتی از جمله نهادهای مذهبی و آموزش خانواده‌ها از طریق مدارس پیشنهاد میشود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مسؤولیت پذیری زیست محیطی؛ سرمایۀ اجتماعی؛ سرمایۀ فرهنگی؛ بوردیو؛ یاسوج | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Relationship between Social and Cultural Capital and Environmental Responsibility | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Alireza Afshani1؛ Ziauddin Satarzadeh2 | ||
| 1Professor of Sociology, Department of Sociology, Faculty of Social Sciences, Yazd University, Yazd, Iran. | ||
| 2M.A. in Social Sciences Research, Department of Sociology, Faculty of Social Science, Yazd University, Yazd, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Abstract Objectives: Today, one of the most important issues of human life is to pay attention to the environment in which one lives. The purpose of this study is to examine the relationship between social and cultural capital and environmental responsibility based on the concept of capital in Bourdieu's thought. Methods: This research was carried out using a survey method with a statistical population of citizens aged 15 years and older in Yasouj city. Based on Cochran's formula and the variance calculated from the pre-test with 95% confidence, 323 people were selected as the sample size. The validity of the questionnaire was also measured by its formal type and reliability using Cronbach's alpha. Results: The research results showed a significant relationship between social capital and embodied cultural capital and environmental responsibility. There is no significant relationship between contextual variables (gender, education, employment status, and marital status) with environmental responsibility. Structural equation modeling showed that 44% of the variance of the environmental responsibility variable is explained by the variables of social capital (with more influence) and cultural capital. Conclusion: Based on the findings of this research and Bourdieu's theory, the more social and cultural capital citizens have, the better their environmental responsibility. In the city of Yasouj, due to the commitment to ethnic and tribal relations and ties, having social capital in the form of social support in communication networks plays a very effective role in encouraging people to behave in an environmentally responsible manner. Therefore, in line with the theoretical and practical training of people in environmentally responsible behavior using citizens, it is suggested to issue licenses to NGOs in the field of environment with minimal government interference, holding workshops, conferences, and public gatherings, strengthening communication bridges between people and responsible organizations in the field of environment, especially through virtual space, strengthening communication and building trust between people and non-governmental organizations, including religious institutions, and educating families through schools. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Environmental Responsibility, Social Capital, Cultural Capital, Bourdieu, Yasouj | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمی لویه، عادل (1380). بررسی تأثیر نابرابری اجتماعی بر توزیع سرمایۀ فرهنگی و نقش سرمایۀ فرهنگی در بازتولید طبقۀ اجتماعی (پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ پژوهش اجتماعی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران).
اخوان، ابوالفضل (1395). بررسی رفتارهای محیط‌زیستی شهروندان 15 سال و بالاتر شهر ارومیه و عوامل اجتماعی مرتبط با آن، (پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ جامعهشناسی، دانشگاه تبریز، تبریز).
افشانی، سیدعلیرضا و پوررحیمیان، الهه (1396). الگوی معادلات ساختاری تأثیر سرمایۀ فرهنگی بر خشونت خانگی علیه زنان. پژوهش‌های مشاوره، 16(63): 49-29.
افشانی، سیدعلیرضا و شیری محمدآباد، حمیده (1397). سرمایۀ اجتماعی از نظریه تا سنجش. تهران: اندیشه احسان.
آزادخانی، پاکزاد؛ حسینزاده، جعفر و کرمی، فرحناز (1399). بررسی نقش سرمایۀ اجتماعی در حفاظت محیطزیست شهر ایلام. علوم و تکنولوژی محیطزیست، 22(9): 16-1.
آقامیری، حمیده‌سادات (1391). تأثیر برنامههای تلویزیونی بر تغییر رفتار زیستمحیطی روستائیان (مورد مطالعه؛ روستای قودجان)، (پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ برنامهریزی روستایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، تهران).
بادامفیروز، جلیل؛ زرندیان، اردوان؛ رحمتی، علیرضا و طایفه، فرهاد (1397). برنامۀ راهبردی پنج‌سالۀ پژوهشکده محیطزیست و توسعۀ پایدار 1402-1397. مدیریت امور آموزش.
بوردیو، پییر (1399). نظریۀ کنش: دلایل عملی و انتخاب عقلانی. ترجمۀ مرتضی مردیها، چاپ ششم، تهران: نقش و نگار.
پیران، پرویز؛ موسوی، میرطاهر و شیانی، ملیحه (1385). کار پایه مفهومی و مفهوم‌سازی سرمایۀ اجتماعی (با تأکید بر شرایط ایران). رفاه اجتماعی، 6(23): 44-9.
توکلنیا، محمدرضا و اکبریان، محمدعلی (1390). جهانی شدن، فرصت یا تهدید برای محیطزیست. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 2(5): ۹۷-۱۲۰.
جمشیدیها، غلامرضا و پرستش، شهرام (1386). دیالکتیک منش و میدان در نظریۀ عمل پییر بوردیو. نامۀ علوم اجتماعی، 30: 32-1.
جهانی، زهرا (1392). بررسی تأثیر نگرش و پارادایم نوین زیستمحیطی بر رفتارهای زیستمحیطی (مطالعۀ موردی؛ شهرستان کرمانشاه)، (پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ مطالعات جوانان- علوم اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر).
حاجیزاده میمندی، مسعود؛ علینژاد، منوچهر و رشیدینژاد، کمال (1400). بررسی نگرش شهروندان میبدی نسبت به آلودگی هوا و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن. مطالعات جامعهشناختی شهری، 11(40): 32-1.
خوشفر، غلامرضا و صالحی، صادق (1388). سرمایۀ اجتماعی و رفتار محیط‌زیستی، همایش بررسی طرح مسائل اجتماعی استان مازندران.
دامغانی، مریم؛ عبدلی، غلامرضا و بهمن‌پور، هومن (1396). بازشناسایی دیدگاه کارشناسان و فعالان محیطزیست نسبت به جایگاه حقوقی و نقش سازمان‌های مردم‌نهاد (NGOs) محیط‌زیستی در کشور. دوماهنامۀ پژوهش در هنر و علوم انسانی، 2(4): 22-9.
دمساز، طیبه (۱۳۹5). بررسی رفتارهای زیستمحیطی و عوامل فرهنگی و اجتماعی مرتبط با آن (مورد مطالعه؛ ساکنان شهر اهواز، افراد 18 سال به بالاتر) (پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ جامعهشناسی، دانشگاه یاسوج، یاسوج).
رحمانی، محمود و کاووسی، اسماعیل (1387). اندازهگیری و مقایسۀ سرمایۀ اجتماعی در بخشهای دولتی و خصوصی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی، معاونت پژوهشی دفتر گسترش تولید علم.
رستگارخالد، امیر؛ مشکینی، قاسم و صالحی، صادق (1396). بررسی رابطۀ جهتگیری ارزشی با شهروندی زیستمحیطی در بین شهروندان مناطق 3، 11 و 12 تهران. توسعۀ اجتماعی، ۱۲(1): 58-37.
رمضانی، محمد (1384). تبیین رابطۀ سرمایۀ فرهنگی خانواده‌ها با هویت اجتماعی جوانان (مطالعۀ موردی دانشجویان دانشگاه کاشان)، (پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ جامعهشناسی، دانشگاه اصفهان، اصفهان).
ریتزر، جورج (1393). نظریۀ جامعهشناسی در دوران معاصر. ترجمۀ محسن ثلاثی، چاپ نوزدهم، تهران: انتشارات علمی.
رییسیان زاده، امین (1394). بررسی نقش آموزش فلسفه بر چگونگی رفتار زیستمحیطی دانش آموزان در دوره ابتدایی شهر شاهرود، (پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ تاریخ و فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه پیام‌نور مرکز اراک، اراک).
سلطانی، مسعود (1389). بررسی میزان تأثیر آگاهی زیستمحیطی دانشآموزان نسبت به انجام فعالیت‌های حفاظت از محیط زیست در هنگام مسافرت، (پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ علوم تربیتی، دانشگاه پیام‌نور تهران مرکز، تهران).
شارعپور، محمود و خوشفر، غلامرضا (1381). رابطۀ سرمایۀ فرهنگی با هویت اجتماعی جوانان (مطالعۀ موردی شهر تهران). مطالعات جامعهشناختی، 20: 147-133.
صالحی، صادق؛ فیروزجائیان، علیاصغر و عباسیکلان، هادی (1399). بررسی تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر رفتارهای محیط زیستی مطالعۀ موردی: گردشگران دریاچۀ شورابیل اردبیل، برنامهریزی و توسعۀ گردشگری، 9(34): 160-145.
فلکالدین، زهرا و حاجیزاده میمندی، مسعود (1396). بررسی رفتارهای زیستمحیطی مسؤولانه در بین شهروندان شهر یزد و عوامل اجتماعی- فرهنگی مؤثر بر آن، جامعهشناسی نهادهای اجتماعی، ۱(10): 112-81.
فیروزجائیان، علیاصغر و غلامرضازاده، فاطمه (۱۳۹۴). شرایط محیطی اثرگذار بر زبالهپراکنی در استان مازندران با تأکید بر شرایط محیطی تسهیل‌کنندۀ آن. مطالعات مدیریت گردشگری، 10(29): ۱۲۳-۱۴۴.
قاضینوری، سید سپهر و توسلیزاده، صادق (1387). ارزیابی برنامۀ ملی فناوری نانو با کارت امتیازی متوازن و تبیین جایگاه سرمایۀ اجتماعی به عنوان حلقۀ مفقودۀ نظام ملی نوآوری. فصلنامۀ سیاست علوم فناوری، 1(4): 59-49.
مبارکی، محمد (1383). بررسی رابطۀ اجتماعی سرمایۀ اجتماعی و جرم، (پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ پژوهش اجتماعی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران).
مدنی، کاوه (1396). برنامۀ صدروزۀ دوم معاونت آموزش و پژوهش سازمان محیط زیست کشور. معاونت آموزش محیط زیست.
مرکز آمار ایران (1395). سرشماری عمومی نفوس و مسکن، تهران: مرکز آمار ایران.
مرکز پژوهش‌های مجلس (1394). بررسی جایگاه ایران در شاخص عملکرد محیطزیست (EPI) و مقایسه با برخی کشورهای دارای رتبۀ برتر. تهران: معاونت پژوهش‌های زیربنایی و امور تولیدی (دفتر مطالعات زیربنایی).
ملاحسنی، حسین (1381). بررسی رابطه بین میزان سرمایۀ اجتماعی و نوع دینداری در بین دانشآموزان سال سوم دبیرستان در استان گلستان (علی آباد-گنبد)، (پایاننامۀ کارشناسی ارشد رشتۀ جامعهشناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران).
یوسفی، مسعود و رحیمیان، جواد (1392). سیمای جنگل‌های استان کهگیلویه و بویراحمد.، شیراز: رایحه هنر پارس.
Aulak, D. S., Quinn, B. & Wilson, N. (2016). Student burnout. British denta journal, 220(5), 219-220. Bourdieu, P. (1984). Distinction a social critique of the judgement of taste. Cambridge: Harvard University Press. Bourdieu, P. (1989). Social space and symbolic power. Sociological theory, 7(1), 14-25. Brieger, S. A. (2019). Social identity and environmental concern: The importance of contextual effects. Environment and Behavior, 51(7), 828-855. Chan, H. W., Pong, V., & Tam, K. P. (2019). Cross-national variation of gender differences in environmental concern: Testing the sociocultural hindrance hypothesis. Environment and Behavior, 51(1), 81-108. Cho, S., & Kang, H. (2017). Putting behavior into context: Exploring the contours of social capital influences on environmental behavior. Environment and Behavior, 49(3), 283-313. Coleman, J. S. (1988). Social capital in the creation of human capital. American Journal of Sociology, 94, S95-S120. Collado, S., Staats, H., & Sancho, P. (2019). Normative influences on adolescents’ self-reported pro-environmental behaviors: The role of parents and friends. Environment and Behavior, 51(3), 288-314. Harper, R. (2002). The measurement of social capital in the United Kingdom. Office for National Statistics, 11, 1-9. Janmaimool, P., & Khajohnmanee, S. (2019). Roles of environmental system knowledge in promoting university students’ environmental attitudes and pro-environmental behaviors. Sustainability, 11(16), 4270. Kollmuss, A., & Agyeman, J. (2002). Mind the gap: why do people act environmentally and what are the barriers to pro-environmental behavior? Environmental Education Research, 8(3), 239-260. Lazar, J. and Preece, J. (2001). Using electronic surveys to evaluate netwoeked resources: from idea to implementation. In C. R. McClure & J. C. Betot (eds.) Evaluating networked information services techniques, policy, and issues. Meford, NJ: Information Today (pp. 137- 154). Rashid, N. R. N. A., & Mohammad, N. (2012). A discussion of underlying theories explaining the spillover of environmentally friendly behavior phenomenon. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 50, 1061-1072. Swedberg, R. (2011). The economic sociologies of Pierre Bourdieu. Cultural Sociology, 5(1), 67-82. Žukauskienė, R., Truskauskaitė-Kunevičienė, I., Gabė, V., & Kaniušonytė, G. (2021). “My words matter”: The role of adolescents in changing pro-environmental habits in the family. Environment and Behavior, 53(10), 1140-1162. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 923 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 674 |
||