پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 479 |
| تعداد مقالات | 4,666 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,304,888 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,467,266 |
بررسی جامعهشناختی اعتماد عمومی به علم و فناوری: مورد مطالعه شهروندان تهران | ||
| جامعهشناسی نهادهای اجتماعی | ||
| دوره 11، شماره 24، اسفند 1403، صفحه 205-236 اصل مقاله (1.12 M) | ||
| نوع مقاله: علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/ssi.2024.27355.2209 | ||
| نویسندگان | ||
| ریتا رحمانی1؛ نادر رازقی* 2؛ حیدر جانعلیزاده چوب بستی3؛ اکرم قدیمی4 | ||
| 1دانشجوی دکتری جامعهشناسی مسائل اجتماعی ایران، گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران. | ||
| 2دانشیار جامعهشناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکدۀ علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندارن، بابلسر، ایران. | ||
| 3دانشیار جامعهشناسی، گروه علوم اجتماعی، دانشکدة علوم انسانی و اجتماعی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران | ||
| 4دانشیار مرکز تحقیقات سیاست های علمی کشور، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 12 تیر 1403، تاریخ بازنگری: 20 مرداد 1403، تاریخ پذیرش: 22 مرداد 1403 | ||
| چکیده | ||
| اهداف: وجود رابطۀ مبتنی بر اعتماد بین عموم مردم و علم، مهم‌ترین رکن توسعۀ علم و فناوری است. با همۀ اهمیت علم و موفقیت‌های آن، پیامدهای ناشی از رشد روزافزون آن، نگرانی‌ها و تردیدهایی را برای جوامع به ارمغان آورده و سبب شده مردم در اعتماد خود به علم، تجدید نظر کنند. برای همین هدف این مقاله این است که چه عواملی بر اعتماد عمومی مردم به علم و فناوری تأثیرگذار است؟ روش مطالعه: روش تحقیق این مطالعه پیمایشی بوده و داده‌ها با ابزار پرسش‌نامه با حجم نمونه 410 نفر در بین شهروندان مناطق 22 گانۀ شهر تهران با استفاده از نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای گردآوری شده است. اعتبار صوری پرسش‌نامه با استفاده از رأی داوران و اساتید و اعتبار سازه‌ای با تکنیک تحلیل عاملی سنجیده شد. سنجش پایایی مقیاس‌ها با محاسبۀ انسجام درونی و مقدار آلفای کرونباخ انجام شد و نشان داد که سنجه‌ها از ضریب پایایی قابل قبول (بیش از ۷/۰) برخوردار بودند. یافته‌ها: یافته‌های مطالعه نشان داد که متغیر"شهروندی علمی" با ضریب تأثیر 55/0، متغیر"میزان استفاده از رسانه برای کسب اطلاعات علمی" با ضریب تأثیر 50/0 و متغیر"درک عمومی از علم و فناوری" با ضریب تأثیر 48/0 به ترتیب تأثیر معنی‌داری بر اعتماد عمومی به علم و فناوری داشته است. نتیجه‌گیری: در قالب شهروندی علمی، ارتباط وثیقی بین درک عمومی از علم و مشارکت در علم و فناوری وجود دارد، بنابراین عنصر آگاهی که نقش مهم و اساسی در تحقق شهروندی علمی ایفا می‌نماید در شکلگیری اعتماد عمومی به علم و فناوری تأثیر بسزایی دارد. این نوع اعتماد مبتنی بر آگاهی از ماهیت مخاطره‌آمیز بودن علم و توام با تفکر انتقادی بوده و شهروند علمی را از این منظر از شهروند عادی متمایز می‌سازد. در نتیجه، اگر شهروندی علمی بر اساس دو مؤلفۀ «عضویت» و «مشارکت» در فعالیت‌ها، مراکز و انجمن‌های علمی تحقق یابد در اعتماد شهروندان به علم و فناوری تأثیر مثبت و افزایشی خواهد داشت. در این میان، رسانه‌ها می‌توانند با ارائه و انتشار مسؤولانه و بی‌طرفانه اطلاعات و رویدادهای علمی از یک‌سو، و ارتباط مؤثر و مستمر با کنشگران و بازیگران اصلی حوزۀ علم و فناوری از سوی دیگر در تقویت اعتماد به علم و فناوری تأثیرگذار باشند. هرچه درک مردم از حوزۀ علم و فناوری بیشتر بوده و تلقی آن‌ها از علم و فناوری و تأثیر آن بر کیفیت زندگی روزمره مثبت باشد، اعتمادشان نیز بیشتر خواهد بود. رسانه‌ها می‌توانند با ارائه و انتشار مسؤولانه و بی‌طرفانۀ اطلاعات و رویدادهای علمی از یک‌سو و ارتباط مؤثر و مستمر با کنشگران و بازیگران اصلی حوزۀ علم و فناوری از سوی دیگر در تقویت اعتماد به علم و فناوری تأثیرگذار باشند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اعتماد به علم؛ درک عمومی از علم؛ رسانه؛ شهروندی علمی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| A Sociological Study of Public Trust in Science and Technology: A Case Study of Tehran | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Rita Rahmani1؛ Nader Razeghi2؛ Heydar Janalizadeh Choobbasti3؛ Akram Ghadimi4 | ||
| 1P.hD. Candidate in Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Humanities & Social Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran. | ||
| 2Associate Professor of Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Humanities & Social Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran | ||
| 3Associate Professor of Sociology, Department of Social Sciences, Faculty of Humanities & Social Sciences, University of Mazandaran, Babolsar, Iran | ||
| 4Associate Professor of National Research Institute for Science Policy (NRISP). | ||
| چکیده [English] | ||
| Objectives: The existence of a relationship based on trust between the public and science is the most important pillar of the development of science and technology. Despite the importance of science and its successes, the consequences of its ever-increasing growth have brought about concerns and doubts in societies and caused people to reconsider their trust in science. Therefore, this study aims to determine the factors that affect public trust in science and technology. Method: This research was based on a survey, and data was collected through a questionnaire. A total of 410 people were selected from the 22 districts of Tehran using multi-stage cluster sampling. The face validity of the questionnaire was established by experts’ inspection, and construct validity was established through Factor Analysis. The reliability of the questionnaire was determined by examining the internal consistency of the items. Cronbach Alpha showed an acceptable reliability index of over 0.70 percent. Findings: The study’s findings showed that the variable "scientific citizenship", with an impact factor of 0.55, the variable "general understanding of science and technology", with an impact factor of 0.48, and the variable "media", as a mediating variable with an impact factor of 0.50, affected public trust in science and technology from most to least, respectively. Conclusion: Within the framework of scientific citizenship, there is a close connection between the public’s understanding of science and their participation in science and technology. Therefore, the element of awareness, which plays a crucial and foundational role in achieving scientific citizenship, significantly affects the formation of public trust in science and technology. This type of trust is based on an awareness of the potentially risky nature of science, combined with critical thinking, which distinguishes a scientific citizen from an ordinary citizen. Consequently, if scientific citizenship is realized through the two components of "membership" and "participation" in scientific activities, centers, and associations, it will have a positive and increasing effect on citizens' trust in science and technology. In this context, the media can play an important role in strengthening trust in science and technology by responsibly and impartially presenting and disseminating information and scientific events, as well as maintaining effective and continuous communication with key stakeholders in the field. Also, the more people understand science and technology and have a positive perception of their impact on daily life, the greater their trust will be. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Public trust in science, Public understanding of science, Media, Scientific citizenship | ||
| مراجع | ||
|
اجاق، سیده زهرا (1401). تحلیل عوامل مؤثر بر نقش اعتماد عمومی به علم: مطالعۀ موردی دورۀ آغازین همه‌گیری کووید ـ 19 در ایران. نشاء علم، 13(2)، 139–134.
احمدی، اکبر و جهانگرد، اسنفدیار (1399). رتبهبندی محلات شهر تهران از نظر سطح برخورداری و کیفیت زندگی با استفاده از Fuzzy TOPSIS. اقتصاد شهری، 5(1)، 148–127. https://doi.org/10.22108/ue.2021.124422.1151
اسکندری، سمانه (1392). بررسی مسألة اعتماد اجتماعی به علم و عوامل مؤثر بر آن. ترویج علم، 4(2)، 50–39.
جواهری پور، مهرداد؛ رحیمی، محمد و مومن پور، رضا (1393). شکلگیری اعتماد اجتماعی و فراتحلیل عوامل مؤثر در آن. مطالعات جامعهشناختی ایران، 4(14)، 97–75.
رشید حاجی خواجه لو، صالح و حسامپور، ابوذر (1390). بسوی پارادایم جدید از علم، تاملی انتقادی در باب ماهیت فراعلمی الگوی دوم تولید علم. راهبرد فرهنگ، 14و15(1)، ۱۶۵–۱۸۱.
دلانتی، جرارد (1386). دانش در چالش: دانشگاه در جامعۀ دانایی. ترجمۀ علی بختیاری زاده، تهران: پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و اجتماعی، وزارت علوم، تحقیقات وفناوری.
زردار، زرین (1393). رسانه‌ای شدن فناوری‌های نو در ایران: شکاف‌های شناختی کنشگران اصلی در بازنمایی بیوتکنولوژی در برنامه‌های تلویزیونی (رسالۀ دکتری، دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی).
سرشماری نفوس و مسکن (1395) مرکز آمار ایران، انتشارات مرکز آمار ایران. برگرفته از
شعبانی، مریم و رازقی، نادر (1399). شهروندی علمی: فهم و درگیری عمومی از علم و فناوری در بین شهروندان تهرانی. سیاست علم و فناوری، 13(2)، 53–41.
شیخ جباری، محمد و اجاق، سیده زهرا (1391). ساختار ارتباطات علم و جامعه در ایران: ترویج علم. نشاء علم، 2(2)، 70–64.
فراستخواه، مقصود (1386). فرهنگ دانشگاهی و زندگی دانشجویی در ایران با تأکید بر اخلاق علمی. در یازدهمین نشست علمی (سال سوم). تهران.
قانعی‌راد، محمدامین (1381). شیوۀ جدید تولید دانش: ایدئولوژی و واقعیت. مجلۀ جامعهشناسی ایران، 4(3)، 59-28.
قانعی‌راد، محمدامین و مرشدی، ابوالفضل (1390). پیمایش فهم عمومی از علم و فناوری: مطالعه موردی شهروندان تهرانی. سیاست علم و فناوری، 4(1)، ۱۰۳–۹۳.
قدیمی، اکرم و صفوی، بهاره (1398). اهمیت ترویج علم درکاهش شبه علم دردوران کووید 19. رهیافت، 30(3)، 36–25.
قدیمی، اکرم و کریمی زاده اردکانی، سمیه (۱۴۰۱). سنجش اعتماد عمومی به علم از دیدگاه ایرانیان. ترویج علم، 13(2)، 38–11.
کلمن، جیمز (1377). بنیاد نظریه‌های اجتماعی. ترجمۀ منـوچهر صـبوری، تهـران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی (1377). پیامدهای مدرنیت. ترجمۀ محسن ثلاثی، تهران: نشر مرکز.
محسنی، منوچهر (1372)، مبانی جامعهشناسی علم. تهران: کتابخانۀ طهوری.
عباس نژاد، محمد؛ جباری، عباسعلی و شاه محمدی، محمد (1400). راهکارهای ارتقای اعتماد مخاطب به رسانۀ ملی. امنیت ملی، 11(42)، 178–143.
مهدی زاده، منصوره (1400). مطالعۀ تأثیر اعتماد به نهاد پزشکی بر میزان انطباق جامعه با توصیه‌های بهداشتی مرتبط با پاندمی کووید 19. جامعهشناسی نهادهای اجتماعی، 8 (17)، 215-187.
ناطق‌پور، محمدجواد وگلابی، فاطمه (1384). تأثیر اعتماد اجتماعی بر مشارکت با تأکید بر نقش و عملکرد شوراهای اسلامی (مطالعۀ موردی استان آذربایجان شرقی). جغرافیا و برنامهریزی, 21(1)، 34–1.
Achterberg, P., De Koster, W., & Van der Waal, J. (2017). A Science confidence gap: education, trust in scientific methods, and trust in scientific institutions in the United States, 2014. Public Understanding of Science, 26(6), 704–720. https://doi.org/10.1177/0963662515617367 Bauer, M., Allum, N., Miller, S. (January 2006). What can we learn from 25-years of PUS research? Liberating and widening the agenda, Public understanding of science, special issue. Beck, U. (1992). Risk society: Towards a new modernity (Vol. 17). sage. Beck, U. (2006). Living in the world risk society: A hobhouse memorialpublic lecture given on wednesday 15 february 2006 at the London School of Economics. Economy and Society, 35(3), 329-345. https://doi.org/10.1080/03085140600844902 Bromme, R., Mede, N. G., Thomm, E., Kremer, B., & Ziegler, R. (2022). An anchor in troubled times: Trust in science before and within the COVID-19 pandemi. PloS One, 17(2), e0262823. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0262823 Bucchi, M. (1996). When scientists turn to the public: Alternative routes in science communication. Public Understanding of Science, 5(4),375-394. https://doi.org/10.1088/0963-6625/5/4/005 Bucchi, M. (2004). Science in society: An introduction to social studies of science, Routledge. Census of Population and Housing (2016). Iranian statistical center, publications of the Iranian statistical center. https://amar.org.ir/population-and-housing-census. [In Persian]. Coleman, J. S. (1990). Foundations of social theory. Harvard university press. Coleman, J. S. (1994). Foundations of social theory, Harvard university press. Delanty, G. (2001). Challenging knowledge: The university in the knowledge society. University of Sussex. Durkheim, E. (1964). The division of labor in society (1893), Blackwell. Einsiedel, E. F. (2005). Understanding “publics” in the public understanding of science. In Between understanding and trust (pp. 156–162). Routledge. Eskandary, S. (2014). A Study of social trust in science and Its effective factors. Popularization of Science, 4(2), 39-50. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.22519033.1392.4.2.4.6 Ferasatkhah, M. (2007). University culture and student life in Iran with emphasis on scientific ethics. Eleventh Annual Academic Meeting, May 2007. [In Persian]. Fukuyama, F. (1996). Trust: The social virtues and the creation of prosperity. Simon and Schuster. Gauchat, G. (2011). The cultural authority of science: Public trust and acceptance of organized science. public Understanding of Science, 20(6), 751–770. https://doi.org/10.1177/0963662510365246 Ghadimi, A, & Safavi, B. (2020). The importance of popularization of science in the decline pseudo-science in the covid 19 era. Rahyaft, 30(79), 25-36. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.10272690.1399.30.79.2.9 Ghadimi, A. and karimizadeh Ardakani, S. (2022). Measuring public trust in science from the perspective of Iranians. Popularization of Science, 13(2), 11-38. https://doi.org/10.22034/popsci.2023.397525.1271 Ghaneirad, M. A. (2002). The new way of knowledge production: ideology or reality. Iranian Journal of Sociology, 4(3), 28-59. [In Persian]. Ghaneirad, M. A., & Morshedi, A. (2011). Survey of public understanding of science and technology; pilot study in Tehran. Journal of Science and Technology Policy, 4(1), 93-103. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.20080840.1390.3.3.8.6 Gibbons, M. (2002). Globalization and the future of higher education, Globalisation: What Issues Are at Stake for Universities. Giddens, A. (2007). The consequences of modernity (Trans. Mohsen Salasi, 1998). Tehran: Markaz Publishing. [In Persian]. Hendriks, F., Kienhues, D., & Bromme, R. (2015). Measuring laypeople’s trust in experts in a digital age: The Muenster Epistemic Trustworthiness Inventory (METI). PloS One, 10(10), e0139309. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0139309 Huber, B., Barnidge, M., Gil de Zúñiga, H., & Liu, J. (2019). Fostering public trust in science: The role of social media. Public Understanding of Science, 28(7), 759–777. https://doi.org/10.1177/0963662519865686 Intemann, K. (2023). Science communication and public trust in science. Interdisciplinary Science Reviews, 48(2), 350–365. https://doi.org/10.1080/03080188.2023.2150908 Irwin, A. (2001). Constructing the scientific citizen: science and democracy in the biosciences. Public Understanding of Science, 10(1), 1–18. https://doi.org/10.1088/0963-6625/10/1/301 Javaheri Pour, M., Rahimi, M. & Momen Pour, R. (2014). Formation of Social Trust and a Meta-Analysis of its influencing factors. Iranian Sociological Studies, 4(14), 75–97. [In Persian] Kleinman, D. L., Powell, M., & Glaser, R. (2007). Science literacy and civic engagement: Learning from a consensus conference. Science Communication for All, 151, 398–409. Krause, N. M., Brossard, D., Scheufele, D. A., Xenos, M. A., & Franke, K. (2019). Trends—Americans’ trust in science and scientists. Public Opinion Quarterly, 83(4), 817–836. https://doi.org/10.1093/poq/nfz041 Luhmann, N. (1979). Trust and Power New York Wiley. Mahdizadeh, M. (2021). Study of the effect of trust in medical institution on the level of community compliance with health recommendations related to the covid-19 pandemic. Sociology of Social Institutions, 8(17), 187-215. doi: 10.22080/ssi.2021.22038.19 [In Persian]. https://doi.org/10.22080/ssi.2021.22038.1912 Master, Z., & Resnik, D. B. (2013). Hype and public trust in science. Science and Engineering Ethics, 19, 321–335. https://doi.org/10.1007/s11948-011-9327-6 Merton, R. K. (1973). The sociology of science: Theoretical and empirical investigations. University of Chicago press. Miller, J. D. (2004). Public understanding of, and attitudes toward, scientific research: What we know and what we need to know. Public Understanding of Science, 13(3), 273–294. https://doi.org/10.1177/0963662504044908 Miller, J. D. (2001). The acquisition and retention of scientific information by American adults. Free-choice science education-How we learn science outside if school. Teachers college press. Millstone, E., & van Zwanenberg, P. (2000). A crisis of trust: for science, scientists or for institutions? Nature Medicine, 6(12), 1307–1308. https://doi.org/10.1038/82102 Mohammadnejad, A., Jabari, A. A., & Shahmohammadi, M. (2022). Strategies to promote audience trust in the national media. National Security, 11(42), 143-178. [In Persian]. Mohseni, M. (1993). Fundamentals of sociology of science. Tehran: Tahouri Library. [In Persian]. Myers, S. S., Smith, M. R., Guth, S., Golden, C. D., Vaitla, B., Mueller, N. D., ... & Huybers, P. (2017). Climate change and global food systems: potential impacts on food security and undernutrition. Annual Review of Public Health, 38, 259-277. https://doi.org/10.1146/annurev-publhealth-031816-044356 Nateqpour, M. J. & Golabi, F. (2005). The impact of social trust on participation with emphasis on the role and performance of Islamic councils (case study of east Azerbaijan province). Geography and Planning, 84(21), 1–34. [In Persian]. Ojagh, S.Z. (2023). Analysis of factors influencing the role of public trust in science: A case study of the early period of the COVID-19 pandemic in Iran. Nasha’ Ilm, 13(2), 134–139. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.2008935.1402.13.2.6.5 Ophir, Y., & Jamieson, K. H. (2021). The effects of media narratives about failures and discoveries in science on beliefs about and support for science. Public Understanding of Science, 30(8), 1008–1023. https://doi.org/10.1177/09636625211012630 Parsons, T., & Shils, E. A. (1951). Toward a general theory of action. Harvard University Press. Putnam, R. D. (1993). The prosperous community. The American Prospect, 4(13), 35–42. Rashid Haji Khwajehlu, S., & Hesampour, A. (2011). Towards a new paradigm of science: Some reflections on the trans-scientific nature of second model of production of science. Strategy for culture, 4(14-15), 165-181. [In Persian]. Resnik, D. B. (2011). Scientific research and the public trust. Science and Engineering Ethics, 17, 399–409. https://doi.org/10.1007/s11948-010-9210-x Roberts, M. R., Reid, G., Schroeder, M., & Norris, S. P. (2013). Causal or spurious? The relationship of knowledge and attitudes to trust in science and technology. Public Understanding of Science, 22(5), 624-641.https://doi.org/10.1177/0963662511420511 Rödder, S. (2009). Reassessing the concept of a medialization of science: a story from the “book of life”. Public Understanding of Science, 18(4), 452–463. https://doi.org/10.1177/0963662507088010 Rutjens, B. T., Heine, S. J., Sutton, R. M., & van Harreveld, F. (2018). Attitudes towards science. In Advances in experimental social psychology (Vol. 57, pp. 125-165). Academic Press. Schäfer, M. S. (2016). Mediated trust in science: Concept, measurement and perspectives for the" science of science communication". JCOM: Journal of Science Communication, 5-15. Shaebani, M., & Razeghi, N. (2020). Scientific citizenship: A study of the understanding and public engagement of science and technology. Journal of Science and Technology Policy, 13(2), 41-53. [In Persian]. doi: 10.22034/jstp.2020.12.2.1200. Sheikh-Jabbari, M. M., & Ojagh, S. Z. (2012). Structure of communications of science and society in iran: popularizing science. Science Cultivation, 02(2), 64-70. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.2008935.1391.02.2.8.0 Siegrist, M. (2000). The influence of trust and perceptions of risks and benefits on the acceptance of gene technology. Risk Analysis, 20(2), 195–204. https://doi.org/10.1111/0272-4332.202020 Sztompka, P. (2007). Trust in science: Robert K. Merton’s inspirations, Journal of Classical Sociology, 7(2), 211–220. https://doi.org/10.1177/1468795X07078038 Tonnisies, F. (1945).Foundamental concepts of sociology (Gemeinschaft and Geselschaft). New York, cincinnati, Chicago, Boston, Atlanta Dallas, San Francisco: American Book Company. Wellcome Global Monitor, Part of the Gallup World Poll (2018). Retrived from https://wellcome.org/reports/ wellcome-global-monitor/2018/appendix-country-level-data,pp 48-73. Wintterlin, F., Hendriks, F., Mede, N. G., Bromme, R., Metag, J., & Schäfer, M. S. (2022). Predicting public trust in science: The role of basic orientations toward science, perceived trustworthiness of scientists, and experiences with science. In Frontiers in communication (Vol. 6). Zardar, Zarrin (2014). Media representation of new technologies in Iran: Cognitive gaps of key stakeholders in depicting biotechnology on television (Doctoral Dissertation, Faculty of Social Sciences, Allameh Tabataba'i University). [In Persian].
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 185 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 89 |
||