پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 485 |
| تعداد مقالات | 4,729 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,362,601 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,498,043 |
سنجش چندمرکزیتی مورفولوژیک در مقیاس فرامنطقه‌ای (استان‌های تهران، البرز و قزوین) با استفاده از کلان داده لنداسکن | ||
| مطالعات ساختار و کارکرد شهری | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 13 خرداد 1404 | ||
| نوع مقاله: مقاله استخراج از رساله و پایان نامه | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/usfs.2025.28492.2498 | ||
| نویسندگان | ||
| مجتبی شهابی شهمیری* ؛ علی خدابنده | ||
| گروه برنامه ریزی منطقه ای، دانشکده شهرسازی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 07 بهمن 1403، تاریخ بازنگری: 11 فروردین 1404، تاریخ پذیرش: 13 خرداد 1404 | ||
| چکیده | ||
| چندمرکزیتی به‌عنوان یک مفهوم «مورفولوژیک»، به توزیع متوازن جمعیت و اشتغال در فضا اشاره دارد، به گونه ای که هیچ‌یک از مراکز بر سایرین تسلط نداشته باشد. با این وجود، تعیین محدوده و تعریف و عملیاتی سازی مفهوم «مرکز» همچنان به عنوان یک چالش مهم روش شناختی در اندازه گیری چندمرکزیتی باقی مانده است. روش های پایین به بالا و مبتنی بر کلان داده ها می تواند با جلوگیری از سوگیری در تعریف محدوده مطالعه بر اساس واحدهای آماری اداری، از انتخاب اجباری مراکز فرعی در چنین محدوده هایی اجتناب نماید. بر این اساس، مطالعه حاضر در پی آن است تا با استفاده از داده های لنداسکن به عنوان یک پایگاه کلان داده منبع باز و با تحلیل اکتشافی داده‌های فضایی (ESDA)، تحلیل محلی موران، تحلیل نقاط داغ، شاخص آنتروپی و استفاده از شاخص چندمرکزیت نسبی، به سنجش چندمرکزی مورفولوژیک ابر منطقه تهران- کرج – قزوین در یک بازه 13 ساله بپردازد. نتایج پژوهش نشان می دهد اگرچه نقش غالب شهر تهران در منطقه ادامه دارد اما ظهور و تقویت تدریجی مراکز ثانویه در نقاط پیراشهری مانند اسلامشهر، ری و پاکدشت، تسلط آن را به چالش کشیده است. به علاوه، تداوم حضور شهرهایی مانند ملارد، ورامین، و رباط کریم در فهرست مراکز بالقوه بیانگر شکل گیری الگوی چند مرکزی در نواحی پیراشهری دو منطقه کلانشهری تهران و البرز است. بررسی توزیع تراکم های جمعیت و اشتغال در دوران همه گیری کرونا، و پیش و پس از آن، مشخص می کند که چندمرکزیتی عملکردی منطقه بیش از چندمرکزیتی مورفولوژیک آن است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| چندمرکزیتی؛ مورفولوژیک؛ فرامنطقه ای؛ لنداسکن | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Assessing Morphological Polycentricity at the Supra-Regional Scale (Tehran, Alborz, and Qazvin Provinces) Using LandScan Big Data | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mojtaba Shahabi Shahmiri؛ Ali Khodabandeh | ||
| Department of Regional Planning, School of Urban Planning, College of Fine Arts, University of Tehran, Tehran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Polycentricity, as a morphological concept, refers to the balanced distribution of population and employment across space in such a way that no single center dominates over others. However, determining the boundaries, defining, and operationalizing the concept of "center" remains a significant methodological challenge in measuring polycentricity. Bottom-up methods and big data-based approaches can avoid biases arising from defining study boundaries based on administrative statistical units and prevent the forced selection of secondary centers within such boundaries. Accordingly, the present study seeks to assess the morphological polycentricity of the Tehran-Karaj-Qazvin mega-region over a 13-year period. This is done by employing LandScan data as an open-source big data repository and using spatial exploratory data analysis (ESDA), Local Moran's analysis, hotspot analysis, the entropy index, and the relative polycentricity index. The study's findings indicate that while Tehran continues to play a dominant role in the region, the gradual emergence and strengthening of secondary centers in peri-urban areas, such as Eslamshahr, Rey, and Pakdasht, are challenging its dominance. Furthermore, the sustained presence of cities like Malard, Varamin, and Robat Karim in the list of potential centers signifies the formation of a polycentric pattern in the peri-urban areas of the Tehran and Alborz metropolitan regions. An examination of the distribution of population and employment densities during the COVID-19 pandemic, as well as before and after it, reveals that the functional polycentricity of the region surpasses its morphological polycentricity.For future studies, it is suggested to assess agglomeration economies and shadow effects, examine the resilience of small and medium-sized centers in peripheral areas, study connectivity and flow indicators on a larger spatial and functional scale, utilize diverse flow data such as capital and information, and conduct a deeper investigation into the forces and drivers shaping this spatial phenomenon. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Polycentricity, morphological, Supra-regional, LandScan | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5 |
||