پیوندهای مفید
آمار
| تعداد نشریات | 31 |
| تعداد شماره‌ها | 500 |
| تعداد مقالات | 4,875 |
| تعداد مشاهده مقاله | 7,508,326 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,602,054 |
زیستن در سایۀ تعارض، فهم تضادهای مبتنی بر دین در زیستحیات اجتماعی کردستان ایران | ||
| جامعهشناسی نهادهای اجتماعی | ||
| دوره 12، شماره 25، شهریور 1404، صفحه 79-112 اصل مقاله (1.14 M) | ||
| نوع مقاله: علمی پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/ssi.2025.28325.2243 | ||
| نویسندگان | ||
| سید یاسین حسینی1؛ حسن محدثی گیلوائی* 2؛ مهدی قادری3 | ||
| 1دانش‌آموختۀ دکترای جامعهشناسی فرهنگی، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه فرهنگیان واحد شهید مدرس، کردستان، ایران. | ||
| 2استادیار جامعهشناسی، گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران. | ||
| 3استادیار جامعهشناسی، گروه جامعهشناسی، دانشکدۀ حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 12 دی 1403، تاریخ بازنگری: 10 بهمن 1403، تاریخ پذیرش: 26 اسفند 1403 | ||
| چکیده | ||
| اهداف: هدف این پژوهش، واکاوی برساختگی تضادهای مبتنی بر دین در زیستحیات اجتماعی استان کردستان است. تضاد به‌عنوان یک واقعیت اجتماعی، مسأله‌ای فراگیر به‌ویژه با بن‌مایه‌های دینی است. دین با آنکه غالباً خصلتی انسجام‌بخش دارد، اما تضادآفرینی آن نیز قابل انکار نیست. به‌لحاظ نظری، ساخت اجتماعی دین، دربرگیرندۀ ساخت اجتماعی «نادین» و «دین خطا» نیز هست. بر اساس این، این مطالعه درصدد پاسخ به چگونگی برساخت تضادهای مبتنی بر دین در زیستحیات اجتماعی استان کردستان طراحی شده است. روش مطالعه: پژوهش حاضر به روش قوم‌نگاری و مشاهده و مصاحبۀ عمیق نیمه‌ساخت‌یافته با شهروندان شهرهای مختلف استان کردستان بود که تجربۀ زیسته‌ای از تضادهای مبتنی بر دین داشتند. اشباع نظری نیز با انجام 23 مصاحبه حاصل شده است. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش تحلیل تماتیک بروان و کلارک استفاده شد. به نحوی که پس از وارسی دقیق رونوشت متن مصاحبه‌ها و با انجام کدگذاری، 80 کد اولیه شناسایی شدند. از ترکیب کدهای اولیه، 16 تم فرعی شناسایی شد. این تم‌ها سپس در ذیل 4 تم اصلی سازمان‌دهی شدند و در ادامه، تم‌های اصلی، تم فراگیر «تضادهای مبتنی بر دین» را آشکار کردند. یافته‌ها: یافته‌ها نشان دادند که تم‌های خودحق‌پنداری، عدم‌پذیرش کثرت-گرایی، انحصارگرایی و تمامیتخواهی به‌عنوان «منشأ تضادهای مبتنی بر دین» عمل می‌کنند. همچنین، تم‌های ارتداد، تکفیر، تعصب‌ورزی و ستیزورزی به مثابه «تشدیدکننده‌های تضادهای مبتنی بر دین» نقش ایفا کرده‌اند. تم‌های انعطاف‌ناپذیری، انتقادناپذیری، غیریتسازی و الحادگرایی به‌عنوان «تداوم‌بخش تضادهای مبتنی بر دین» عمل نموده‌اند. درنهایت، تم‌های مناسک‌گرایی، نمادگرایی، آئین‌های قدسی و رسوب‌شدگی سنت‌ها به‌عنوان «انعکاس‌دهندۀ تضادهای مبتنی بر دین» ظاهر شده‌اند. نتیجه‌گیری: خصلت‌های یادشده، به‌طور هم‌زمان در فرآیند تولید، تشدید و تداوم تضادهای مبتنی بر دین در زیستحیات اجتماعی استان کردستان تأثیرگذار بوده و نقش کلیدی در تحول این تضادها ایفا کرده‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| دین؛ تضاد؛ تضاد اجتماعی؛ تضاد مبتنی بر دین؛ برساخت‌گرایی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Living in the Shadow of Conflict: Understanding Religion-Based Conflicts in the Social Life of Iranian Kurdistan | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyed Yasin Hosseini1؛ Hassan Mohaddesi Gilvaei2؛ Mehdi Ghaderi3 | ||
| 1PhD in Cultural Sociology, Department of Social Sciences, Farhangian University, Shahid Modarres Branch, Kurdistan, Iran. | ||
| 2Assistant Professor of Sociology, Department of Sociology, Faculty of Humanities, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran. | ||
| 3Assistant Professor, Department of Sociology, Faculty of Law and Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Objectives: This research aims to analyze the construction of religiously based conflicts in the social life of Kurdistan province. Conflict as a social reality is a pervasive issue, especially with religious underpinnings. Although religion often has a unifying nature, its ability to create conflict is undeniable. Theoretically, the social construction of religion also includes the social construction of "irreligious" and "false religion." Accordingly, the question that the present study is designed to answer is: What is the structure of religious-based conflicts in the social life of Kurdistan Province? Methods: The present study was conducted using ethnographic, observational, and semi-structured in-depth interviews with citizens of various cities in Kurdistan Province who had lived experience of religious-based conflicts. Theoretical saturation was achieved by conducting 23 interviews. The Brown and Clark thematic analysis method was used to analyze the data. After carefully examining the transcripts of the interviews and coding, 80 primary codes were identified. From the combination of the primary codes, 16 sub-themes were identified. These themes were then organized under four main themes, and the main themes further revealed the overarching theme of “religion-based conflicts.” Results: The findings showed that the themes of self-righteousness, rejection of pluralism, exclusivism, and totalitarianism have acted as "sources of religion-based conflicts." The themes of apostasy, excommunication, fanaticism, and hostility have acted as "intensifiers of religion-based conflicts." The themes of inflexibility, uncriticism, othering, and atheism have functioned as "perpetuators of religiously based conflicts," and the themes of ritualism, symbolism, sacred rites, and the sedimentation of traditions have functioned as "reflectors of religiously based conflicts". Conclusion: The aforementioned characteristics have produced, intensified, and perpetuated religious-based conflicts in the social life of Kurdistan Province. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Religion, Conflict, Social conflict, Conflict based on religion, Constructivism | ||
| مراجع | ||
|
اسلامپور، عسکری (1385). انتقاد و انتقادپذیری از نگاه اسلام. مجلۀ مبلغان، 88، 105-88. https://ensani.ir/fa/article/journal-number/13812
افروغ، عماد (1371). مروری بر پیشفرضهای اساسی نظریۀ ستیز در جامعهشناسی. رشد آموزش علوم اجتماعی، 13 و 14، 33-37. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/630120
امینی، اعظم؛ تاجالدینی، محمدباقر و نجاتیحسینی، سیدمحمود (1399). پدیدۀ نوگروی دینی: تجربۀ زیسته دانشجویان دانشگاه تهران. جامعهشناسی نهادهای اجتماعی، 7 (15)، 175-149.
برزگر، ابراهیم؛ خرمشاد، محمدباقر؛ رهبر، عباسعلی و عالیشاهی، عبدالرضا (1399). کژکارکردهای وهابیسم و تعمیق شکاف بنسلمان با وهابیون عربستان سعودی. فصلنامۀ پژوهشهای روابط بینالملل، 10 (4)، 204-177. https://doi.org/10.22034/irr.2021.122856
بکفورد، جیمز ای (1389). دین و نظریۀ اجتماعی: رهیافت سازندهگرایی اجتماعی. ترجمۀ مسعود آریایینیا، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق.
بیانی، فرهاد و سراجزاده، سیدحسین (1400). در جستوجوی رستگاری: تبیین جامعهشناختی بنیادگرایی اسلامی در کردستان ایران. مسائل اجتماعی ایران، 12 (2)، 33-9.
حسینی، سیدیاسین؛ محدثیگیلوایی، حسن و تاجالدین، محمدباقر (1400). دین و تضادهای اجتماعی در کردستان ایران: نیمقرن اخیر. فصلنامۀ مطالعات میانفرهنگی، 16 (49)، 89-132. https://journals.iau.ir/article_690668.html
حسینی، سیدیاسین؛ محدثیگیلوایی، حسن و تاجالدین، محمدباقر (الف1401). مطالعۀ کیفی تضادهای مرتبط با دین (میدان مطالعۀ استان کردستان). فصلنامۀ علمی جامعهشناسی فرهنگ و هنر، 4 (3)، 39-16. https://doi.org/doi.org/10.34785/J016.2022.028
حسینی، سیدیاسین؛ محدثیگیلوایی، حسن و تاجالدین، محمدباقر (ب1401). تضادهای اجتماعی فرهنگی کردستان ایران: نیمقرن اخیر. (رسالۀ دکترای جامعهشناسی فرهنگی، دانشکدۀ علوم اجتماعی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی).
خشکجان، زهرا (1399). امر قدسی و برساخت معنا: دین بهمثابه نظاممعنایی جمعی. پژوهشهای ادیانی، 8 (16)، 231-216. 10.22034/jrr.2021.215235.1668
دورکیم، امیل (1383). صور بنیانی حیات دینی. ترجمۀ باقر پرهام، چاپ اول، تهران: نشر مرکز.
ذاکری، علیاکبر (1389). تکفیر در جهان اسلام. نشریۀ حوزه، 27 (156-155)، 237-188. https://jh.isca.ac.ir/article_681.html
شهبازی، علی؛ رسولیپور، رسول و الهبداشتی، علی (1395). الحاد جدید: چیستی، بنیانها و زمینهها. پژوهشنامۀ فلسفۀ دین (نامۀ حکمت)، 14 (28)، 184-163.
علویان، مرتضی و گرشاسبی، رضا (1395). تحلیل گفتمانی نقش دستگاه استنباطی گروههای تکفیری بر عملکرد آنها. پژوهشهای سیاست اسلامی، 4 (9)، 134-115.
علیخانی، علیاکبر (1398). اسلام و خشونت در جهان اسلام؛ از زمینههای نظری تا اقدامات عملی. فصلنامۀ پژوهشهای روابط بینالملل، 9 (4)، 172-147.
فرست، اینگر و پل رپستاد (1394). درآمدی بر جامعهشناسی دین: چشم‌اندازهای کلاسیک و معاصر. ترجمۀ مجید جعفریان، ویراستۀ حسن محدثی گیلوایی، قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.
قربانی، قدرتالله (1398). نسبت انحصارگرایی و معیارهای عقلانیت گفتگوی سنتهای دینی. فصلنامۀ علمی پژوهشهای فلسفی، 13 (27)، 292-276.
گرامی، سیدمحمدهادی (1401). قرآن دستمایۀ مساوات یا غیریتسازی: گفتمانهای مدرن جهان اسلام و تفسیر اجتماعی آیۀ 13 سورۀ حجرات. فصلنامۀ مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، 6 (2)، 106-83.
محدثی گیلوایی، حسن (30/07/1399). خطر انسداد معرفتی در اجتماع شیعی: تفسیق در نفی وقوع تکفیر، دین آنلاین،
www.dinonline.com (05/04/1403).
موسویجشنی، سیدصدرالدین (1401). همافزایی تمامیتخواهی و خشونت دینی در جنبشهای اجتماعی سلفی. دوفصلنامۀ علمی جامعهشناسی سیاسی جهان اسلام، 10 (1)، 86-64. https://doi.org/10.22070/iws.2022.15535.2154
نصیری، بهرام و حاجیاسماعیلی، محمدرضا (1401). بررسی تطبیقی مفهوم تساهل و تسامح در اندیشۀ جان لاک و اندیشۀ اسلامی مبتنی بر قرآن. پژوهشهای دینی، 21 (44)، 205-181.
یزدانی، عباس و جهانمهر، مهدی (1392). مقایسۀ دیدگاه تکثرگرایی دینی هیک با دیدگاه انحصارگرایی دینی پلنتیگا. فصلنامۀ الهیات تطبیقی، 4 (10)، 82-71.
یعقوبی، علی (1393). مطالعۀ کیفی تعارض ارزشی بین نهادهای اجتماعی خانه و مدرسه (مورد مطالعه: دانشآموزان استان گیلان). جامعهشناسی نهادهای اجتماعی، 2 (1)، 199-167. https://ssi.journals.umz.ac.ir/article_1087.html
Afrogh, E. (1992). A Review of the basic assumptions of the anti-theory in sociology. The Development of Social Science Education, 13 & 14, 33-37. [In Persian]. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/630120. Alavian, M & Garshasbi, R. (2016). Discourse analysis of the role of the inferential system of takfiri groups on their performance. Islamic Politics Studies, 4 (9), 115-134. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.23455705.1395.4.9.6.4. Alikhani, A. A. (2019). Islam and violence in the islamic world; From theoretical backgrounds to practical actions. Quarterly Journal of International Relations Studies, 9 (4), 147-172. [In Persian]. https://doi.org/10.22034/irr.2020.107964. Amini, A., Tajaldini, M. B. & Nejati Hosseini, S. M. (2019). The Phenomenon of religious modernism: The lived experience of students at the university of Tehran. Quarterly Journal of Sociology of Social Institutions, 7 (15), 149-175. [In Persian]. https://doi.org/10.22080/ssi.2020.18160.1720. Ariyanto, K. (2023). Social conflict among religious groups in the perspective of sociology of religion. Jurnal Humaya: Jurnal Hukum, Humaniora, Masyarakat, dan Budaya, 3 (2), 210-223. https://doi.org/10.33830/humaya.v3i2.6625. Armayanto, H, Nurseha D, Q, and Ulfa, M. (2023). Between freedom of religion and apostasy in Islam: Analysis of surah al-baqarah verse 256. Journal of Islamic and Occidental Studies (JIOS), 1 (1), 113-135. https://doi.org/10.21111/jios.v1i1.9. Ayala, C. Judith M. y Esperante, R. (2020). Has religion been harmful for humankind? a response to the arguments of the new atheism. Enfoques [online]. 32 (1), 87-134. https://www.scielo.org.ar/scielo.php?script=sci_abstract&pid Barzegar, E., Khoramshad, M. B, Rahbar, A. A. & Alishahi, A. (2019). The Dysfunctions of wahhabism and the deepening of the gap between bin salman and the wahhabis of saudi arabia. Quarterly Journal of International Relations Research, 10 (4), 177-204. [In Persian]. https://doi.org/10.22034/irr.2021.122856. Bayani, F. & Serajzadeh, S. H. (2021). In Search of salvation: A Sociological explanation of islamic fundamentalism in iranian kurdistan. Bi-Quarterly Journal of Iranian Social Issues, 12 (2), 9-33. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.24766933.1400.12.2.5.3. Beckford, J. E. (2003). Religion and social theory: A Social constructivist approach. Translated by Masoud Ariaei-Nia, Tehran: Imam sadegh university press. [In Persian]. Brigitte S. 2017. Rigor or reliability and validity in qualitative research: Perspectives, strategies, reconceptualization, and recommendations. Dimes Crit Care Nurs, 36 (4), 253-263. https://doi.org/10.1097/dcc.0000000000000253. Clair, Robert N. St. (2007). The Sedimentation theory of cultural time and space: The Present is embedded in the past. CÍRCULO de Lingüística Aplicada a la Comunicación (clac), 31, 52-90. universidad complutense de Madrid. Durkheim, E. (1912). The Basic forms of religious life. translated by Baqer Parham, first edition, Tehran: Markaz Publishing House. [In Persian]. Dustin, A. R. (2022). Mediation of The Religion-Prejudice Link. (Thesis for a degree with honors Psychology and Sociology, the honors college university of Maine). Retrieved from https://digitalcommons.library.umaine.edu/cgi/viewcontent.cgi?. Elhady, A. (2018). Religion and religious language a religious symbolism for nonreligious purposes. Ri'ayah: Jurnal Sosial dan Keagamaan, 3 (1), 124-133. https://doi.org/10.32332/riayah.v3i01.1184. Forsht, I. & Paul R. (2015). An Introduction to the sociology of religion: Classical and contemporary perspectives. translated by Majid Jafarian, edited by Hassan Mohaddisi Gilvai, Qom: University of Religions and Denominations. [In Persian]. Gerami, S. M. H. (2022). The Quran as a theme of equality or othering: Modern discourses of the islamic world and the social interpretation of verse 13 of Surah Al-Hujurat. Quarterly Journal of Quranic Studies and Islamic Culture, Institute of Humanities and Cultural Studies, 6 (2), 83-106. [In Persian]. https://doi.org/10.22034/isqs.2022.41151.1955. Ghorbani, Q. A. (2019). The Ratio of exclusivism and criteria of rationality in the dialogue of religious traditions. Quarterly Journal of Philosophical Studies, 13 (27), 276-292. [In Persian]. https://doi.org/10.22091/jptr.2020.5298.2281. Hayes, E. (2023). Comparing “acts of excommunication” in the late antique and early medieval middle east, al-masāq. Journal of the Medieval Mediterranean, 35 (1), 1-13. https://doi.org/10.1080/09503110.2022.2159692 Hermawan, A, and Mashuri, A. (2023). Peran persepsi konflik antar kelompok terhadap radikalisme agama: Kehilangan makna sebagai mediator. Jurnal Psikologi Tabularasa, 18(1), 1-14. https://doi.org/10.26905/jpt.v18i1.9936. Hosseini, S. Y, Mohaddesi Gilvaei, H. & Tajeddin, M. B. (2021a). Qualitative study of conflicts related to religion (field of study in Kurdistan province). Quarterly Journal of Sociology of Culture and Art, 4 (3), 16-39. [In Persian]. https://doi.org/doi.org/10.34785/J016.2022.028. Hosseini, S. Y, Mohaddessi Gilvaei, H. & Tajeddin, M. B. (2020). Religion and social conflicts in Iranian Kurdistan: The Last half century. Quarterly Journal of Intercultural Studies, 16 (49), 89-132. [In Persian]. https://journals.iau.ir/article_690668.html. Hosseini, S. Y, Mohaddessi Gilvaei, H. & Tajeddin, M. B. (2021b). Socio-cultural contradictions in Iranian Kurdistan: The last half century (PhD thesis in cultural sociology, faculty of social sciences, Islamic Azad University, Central Tehran Branch). [In Persian]. Islampour, A. (2006). Criticism and criticism from the perspective of islam. Missionaries Magazine, 88, 88-105. [In Persian]. https://ensani.ir/fa/article/journal-number/13812. Khoshkjan, Z. (2019). The Sacred and the construction of meaning: Religion as a collective meaning system. Religious Studies, 8 (16), 216-231. [In Persian]. 10.22034/jrr.2021.215235.1668. Kramm, M. (2023). Four epistemic reasons to consult religious traditions. Constellations, 31(1), 85–97. Portico. https://doi.org/10.1111/1467-8675.12651. Luxman, Y. J. (2023). Religious bigotry: A Threat to national unity in the pluralistic context of nigeria and the way forward. An Interdisciplinary International Journal of Concerned African Philosophers, 12 (2), 39-51. https://www.acjol.org/index.php/essence/article/download/4298/4202. Matemba, Y. H. (2023). Critique in religious education. British Journal of Religious Education, 45 (4), 309–312. https://doi.org/10.1080/01416200.2023.2244798. Mohaddisi Gilvaei, H. (2019/07/30). The Danger of epistemic obstruction in shiite society: Dissociation in denying the occurrence of takfir, din online, www.dinonline.com (2014/04/05). [In Persian]. Mousavi-Joshni, S. S. D. (2021). Synergy of totalitarianism and religious violence in salafi social movements. Bi-Quarterly Journal of Political Sociology of the Islamic World, 10 (1), 64-86. [In Persian]. https://doi.org/10.22070/iws.2022.15535.2154. Nasiri, B. & Haji-Esmaili, M. R. (2021). A Comparative study of the concept of tolerance and tolerance in John Locke's thought and islamic thought based on the Quran. Religious Studies, 21 (44), 181-205. https://pdmag.ir/article-1-1573-fa.html. [In Persian]. Nugteren, A. (2019). Introduction to the special issue ‘religion, ritual, and ritualistic objects. Religions, 10(3), 163. https://doi.org/10.3390/rel10030163. Obianika, E. C.., & Malu, C. D. (2022). Thematic analysis of religious conflict in purple hibiscus by chimamanda ngozi adichie. African Journal of Educational Management, Teaching and Entrepreneurship Studies, 6(1), 220-226. Retrieved from https://ajemates.org/index.php/ajemates/article/view/123. Prayogi, A. (2023). Social change in conflict theory: A Descriptive study. ARRUS Journal of Social Sciences and Humanities, 3(1), 37–42. https://doi.org/10.35877/soshum1652. Shahbazi, A., Rasoulipour, R. & Elahbadashti, A. (2016). New Atheism: What it is, foundations and contexts. Journal of Philosophy of Religion (Nameh-e-Hekmat), 14 (28), 163-184. https://doi.org/10.30497/prr.2017.1913. [In Persian]. Smith, Jennifer R. (2023). A Thematic analysis of religious identity and volunteer motivation among emerging adult members of the church of jesus christ of latter-day saint. (Doctoral Dissertations, College of Agriculture and Life Sciences). Retrieved from https://scholarsjunction.msstate.edu/td/5979. Yaghoubi, A. (2014). A qualitative study of the value conflict between the social institutions of home and school (case study: students of Guilan province). Quarterly Journal of Sociology of Social Institutions, 2 (1), 167-199. [In Persian]. https://ssi.journals.umz.ac.ir/article_1087.html. Yazdani, A. & Jahanmehr, M. (2013). Comparing hick's religious pluralism view with plantiga's religious exclusivism view. Comparative Theology Quarterly, 4 (10), 71-82. [In Persian]. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.20089651.1392.4.10.6.4 Zakeri, A. A. (2010). Takfir in the islamic world. Hawza Journal, 27 (156-155), 188-237. [In Persian]. https://jh.isca.ac.ir/article_681.htm
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 4 |
||