آمار
| تعداد نشریات | 28 |
| تعداد شماره‌ها | 426 |
| تعداد مقالات | 4,161 |
| تعداد مشاهده مقاله | 6,738,762 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 4,988,324 |
طلسم و سنت دیداری مردم مازندران(مطالعه موردی: تصویر چشمزخم در بناهای مذهبی استان مازندران) | ||
| تاریخ هنر ایران دوره اسلامی | ||
| دوره 1، شماره 1، شهریور 1402، صفحه 115-133 اصل مقاله (653.35 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.22080/hpai.2024.4623 | ||
| نویسنده | ||
| محمد اعظم زاده* | ||
| استادیار گروه پژوهش هنر و صنایع دستی، دانشکدة هنر و معماری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران. | ||
| تاریخ دریافت: 05 بهمن 1402، تاریخ پذیرش: 05 بهمن 1402 | ||
| چکیده | ||
| طراحی آرایه‌های متنوع در فضای معماری آیینی ایران، از دورترین ایام تاکنون، همواره مورد توجه تصویرگران به‌ویژه هنرمندان عامیانه بوده است. ترسیم نقوش در اغلب بناهای سنتی از جمله تکایای مازندران که نوعی معماری آیینی تلقی می‌شوند، در نوع خود چشمگیر است. مطابق پژوهش انجام‌شده، تصاویر به‌جامانده در این تکایا، در پیوند با باورهای مردمی و تفکر دینی پس از اسلام ترسیم شده‌اند. در این راستا، بین انواع طرح‌ها و نقوش در سقف و بدنه بیرونی، آرایه چشمزخم که مبتنی بر باورهای عامیانه است، اهمیت ویژه‌ای دارند.اعتقاد به موضوع چشمزخم (چشم‌نظر) و ارائه معادل تصویری آن از سوی هنرمندان عامیانه و رواج گسترده آن در مناطق مختلف استان، این باور را به سنت دیداری مبدل ساخته است که گاه در قالب اشکال مشخص و گاه انتزاعی ترسیم شده است، این روند نه‌تنها در زندگی روزمره قابل رویت است، بلکه در روند بهبود فعالیت کشاورزان و دامپروران اثر گذاشته و در تکایای مذهبی نیز مصور شده‌اند و گویی به مثابه طلسم، نقش خود را آشکار می‌سازد. بهره‌گیری وسیع و همه جانبه موضوع مذکور، نگارندگان را بر آن داشت تا به چگونگی پیوند میان آرایه‌ها (با تأکید بر تصویر چشمزخم) و مفاهیم برخاسته از باورهای مردمی بپردازند. همچنین به این نکته پرداخته خواهد شد که چگونه برخی نگرش‌ها و اعتقادات عامیانه، در قالب سنت دیداری، به انواع آرایه‌ها مبدل گشته و در تکایا فراگیر شده‌اند؟نتایج به‌دست‌آمده، نشان می‌دهد که با توجه به استعداد بالقوه کشاورزی و دام‌داری این منطقه و ضرورت حفظ و گسترش آن و نیاز به مقابله با برخی عوامل مخرب انسانی نظیر چشمزخم، برخی هنرمندان خوش‌ذوق را بر آن داشت تا با ساخت یا طراحی انواع طلسم به مقابله بپردازند، آن‌ها معتقدند که استفاده از طلسم و ترسیم آن، موجب آرامش روحی و روانی افراد می‌گردد و یا مردم و محصولات آن‌ها با توسل به آیات و اسماء الهی، از هر نوع گزند و چشم بد درامان می‌مانند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نقشمایه؛ باورها و اعتقادات؛ چشمزخم؛ تکایا؛ مازندران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Talisman and Visual Tradition of Mazandaran People (Case study: the Image of the Evil Eye in the Religious Monuments of Mazandaran Province) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Azam Zadeh | ||
| Assistant Professor, Arts and Crafts Research Department, Faculty of Arts and Architecture, Mazandaran University, | ||
| چکیده [English] | ||
| The design and drawing of motifs in most traditional buildings, especially the religious buildings of Mazandaran, is remarkable in its own way. These images are often based on Iran’s mythological thought and religious thinking before and after Islam, as well as the ethnic beliefs of this region. Among the collection of pictorial works of Mazandaran religious monuments, the motif of the evil eye, which originated from peoples’ folk beliefs, is of special importance. This motif is illustrated on the wall of Takyehs. Takyehs are regarded as one of the most important rituals and religious monuments of the people of Mazandaran, and the collection of illustrations in it is considered to contain people's religious thoughts. Takyehs in this area are mainly built for the purpose of reciting prayers and mourning for Imam Hussain (AS). According to the available documents, their date goes back to the early Qajar period, but the origin of the existing images, including plant, geometric, and religious themes, goes back to the past centuries. Almost in every village of Mazandaran (especially its central part), a Takyeh has been established. Many of them have been rebuilt, but fortunately, a significant number of these buildings have remained intact. The existing images, which reflect the visual tradition of Mazandaran people, are always influenced by religious, national, and native cultural beliefs. The use and appropriate selection in the depiction and design of Takyehs’ motifs is the pictorial equivalent of those folk beliefs; hence, Takyehs are considered the most sacred ritual and religious places of the people of this region because they believe in the power hidden in these sacred spaces, which always evokes a relaxing atmosphere. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| role model, beliefs and convictions, Eye injury Takaya, Mazandaran | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 54 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 72 |
||